วีรกรรม ๘ ธ.ค. ๒๔๘๔
                สมัยสงครามโลกครั้งที่ ๒ วันที่ ๘ ธ.ค. ๒๔๘๔ เวลาประมาณ ๐๔๐๐ น. กองทัพเรือญี่ปุ่นซึ่งมีกำลัง ๑ กรมผสม พร้อมอาวุธยุทโธปกรณ์ที่ทันสมัยเต็มกำลังรบ ได้ลำเลียงกำลังพลจากเรือรบ ซึ่งจอดแอบอยู่ด้านหลังเขาล้อมหมวก ติดกองบินน้อยที่ ๕ (กองบิน ๕๓ กองพลบินที่ ๔ กองบัญชาการยุทธทางอากาศ ในปัจจุบัน) ยกพลขึ้นบกที่บริเวณตัวเมืองประจวบ และกองบินน้อยที่ ๕ เพื่อเป็นเส้นทางเดินทัพผ่านเข้าประเทศพม่าทางช่องทางด่านสิงขร และได้ปะทะกับกองกำลังทหารอากาศ กองบินน้อยที่ ๕ อย่างดุเดือด เป็นเวลาเกือบ ๓๓ ชั่วโมง ถึงขั้นตะลุมบอนประชิดตัว รัฐบาลไทยยในสมัยนั้นได้เจรจาตกลงกับบรัฐบาลญี่ปุ่น จับมือเป็นพันธมิตรกัน และได้มีคำสั่งให้นนักรบผู้กล้าหาญทั้งหลาย    ซึ่งประกอบด้วย ทหารอากาศกองบินน้อยที่ ๕ ข้าราชการตำรวจ พลเรือนและพี่น้องชาวประจวบ ยุติการสู้รบ

            ฝ่ายญี่ปุ่นซึ่งมีกำลังมากกว่าฝ่ายเราประมาณ ๑๐ เท่า เสียชีวิตที่สนามรบ บริเวณกองบินน้อยที่ ๕ ประมาณ ๔๐๐ กว่าคน ในขณะที่ฝ่ายเราเสียชีวิต เท่าที่ทราบจำนวน เป็นทหารอากาศ ๓๘ คนข้าราชการตำรวจ ๑๕ คน ยุวชนทหาร ๑ คน ครอบครัว ๒ คนและประชาชนชาวจังหวัดประจวบอีกจำนวนหนึ่ง

            เพื่อเป็นการเชิดชูเกียรติประวัติแห่งการต่อสู้อันกล้าหาญ ของนักรบแห่งกองบินน้อยที่ ๕ ซึ่งยอมสละชีวิตเป็นชาติพลีปกป้องผืนแผ่นดินไทย ทางราชการจึงได้สร้างอนุสาวรีย์ วีรกรรม ๘ ธ.ค. ๒๔๘๔ ประดิษฐาน ณ บริเวณที่ตั้งกองบินน้อยที่ ๕ โดยสร้างเสร็จเรียบร้อยเมื่อ ๖ พฤศจิกายน ๒๔๙๓ และกองทัพอากาศได้พัฒนาปรับปรุงให้มีความสง่างามยิ่งขึ้นในพื้นที่เดิม เสร็จเรียบร้อยเมื่อ ๘ ธันวาคม ๒๕๓๒ โดยมี ผบ.ทอ. เป็นประธานประกอบพิธีเปิด อนุสาวรีย์ พร้อมทั้งได้ประกอบพิธีบรรจุอัฐิวีรชน ซึ่งอัญเชิญมาจากอนุสาวรีย์ ทอ. ในโอกาสเดียวกันนี้ด้วย และในวันที่ ๘ ธันวาคมของทุกปี ทางราชการกองทัพอากาศ ได้กำหนดให้ประกอบพิธีวางพวงมาลา ณ อนุสาวรีย์ วีรกรรม ๘ ธ.ค. ๒๔๘๔ และบำเพ็ญกุศลแด่วีรชนที่ล่วงลับไปแล้ว