ΞΑΝΘΗ
 |
Αφήνοντας το Ν. Καβάλας και πλησιάζοντας στη γέφυρα του Νέστου, ο ταξιδιώτης θα δει τα τείχη αρχαίας πόλης που θεωρείται πως ήταν η Τόπειρος. Μεγάλα φράγματα στην αρχή και στο τέλος της γέφυρας φέρνουν το νερό του ποταμιού στις πεδιάδες της Χρυσούπολης και της Ξάνθης. Στην περιοχή αυτή κατοικούσε η αρχαία θρακική φυλή των Σαπαίων Αφήνοντας το Ν. Καβάλας και πλησιάζοντας στη γέφυρα του Νέστου, ο ταξιδιώτης θα δει τα τείχη αρχαίας πόλης που θεωρείται πως ήταν η Τόπειρος. Μεγάλα φράγματα στην αρχή και στο τέλος της γέφυρας φέρνουν το νερό του ποταμιού στις πεδιάδες της Χρυσούπολης και της Ξάνθης. Στην περιοχή αυτή κατοικούσε η αρχαία θρακική φυλή των Σαπαίων. (Χάρτης) Στο Δέλτα του Νέστου διασώζεται ένα μέρος από το παλιό δάσος του Κοτζά Ορμάν που είναι υγροβιότοπος και προστατεύεται από τη Συνθήκη του Ραμσάρ γιατί διαβιούν εδώ σπάνια ζώα και πουλιά (αγριόγατες, κολχικοί φασιανοί, ερωδιοί κ.α.). Βόρεια από τη γέφυρα του Νέστου είναι το χωριό Τοξότες απ'όπου ξεκινά δρόμος που καταλήγει σε μονοπάτι και βαδίζει παράλληλα με το ποτάμι. Ενδιάμεσα υπάρχουν εγκαταστάσεις δασικής αναψυχής απ'όπου ο πεζοπόρος απολαμβάνει τη θέα προς το ποτάμι και τα γύρω βουνά.
Η Ξάνθη απέχει 15χλμ. από τη γέφυρα του Νέστου. Ο δρόμος περνά ανάμεσα από βιομηχανικές εγκαταστάσεις που πολλές ανήκουν σε συνεταιριστικές βιομηχανίες. Η πόλη είναι έδρα του Νομού Ξάνθης και της Πολυτεχνικής Σχολής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης με τα Τμήματα Πολιτικών Μηχανικών, Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και Μηχανικών Περιβάλλοντος. Οι παλιές γειτονιές της σκαρφαλώνουν στις πλαγιές των λόφων ενώ οι νέες συνοικίες απλώνονται στην πεδιάδα. Η ανάπτυξή της κατά τον προηγούμενο αιώνα οφείλεται στην επεξεργασία του καπνού. Ακόμα και σήμερα εδώ παράγονται τα καλύτερα ελληνικά καπνά. Αξιοθέατη είναι όλη η παλιά Ξάνθη. Παλιά αρχοντικά, εκκλησίες και μικρές πλατείες και χάνια που διατηρούνται. Σε αστικό σπίτι του περασμένου αιώνα στεγάζεται το Λαογραφικό Μουσείο με τοιχογραφίες γερμανών ζωγράφων. Εκτίθενται αγροτικά εργαλεία, οικιακά σκεύη, στολές από διάφορα μέρη της Θράκης, κασέλες, κοσμήματα και παραδοσιακά υφαντά και κεντήματα.
Τρία Μοναστήρια περιβάλλουν την Ξάνθη. Η Παναγία Αρχαγγελιώτισσα, η Παναγία η Καλαμού και η Μονή Παμμεγίστων Ταξιαρχών που στεγάζει και τη Ιερατική Σχολή. Πίσω από τη Μονή σώζονται τμήματα των τειχών της Βυζαντινής Ξάνθειας. Αξιόλογη είναι η Δημοτική Βιβλιοθήκη της Ξάνθης. Στα αξιοθέατα της πόλης οι χώροι αναψυχής γύρω από τον χείμαρρο Κόσυνθο που διασχίζει την πόλη και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας πλάι στο μουσουλμανικό νεκροταφείο όπου με φόντο φωτογραφίες από την Φύση του Νομού προβάλλεται ο ζωϊκός κόσμος της περιοχής με βαλσαμωμένα ζώα και πετρώματα. ’ξιες να σημειωθούν είναι οι Θρακικές Λαογραφικές γιορτές που γίνονται κάθε χρόνο την εποχή της Αποκριάς και ανάμεσα σε πλήθος πολιτιστικών εκδηλώσεων περιλαμβάνουν και αναβίωση αρχαίων θρακιώτικων εθίμων. Με αφετηρία την Ξάνθη παρέχεται η ευχέρεια επίσκεψης:
α) στην περιοχή Σταυρούπολης, μέσα σε λοφώδες ημιορεινό τοπίο όπου οι δρόμοι οδηγούν είτε βόρεια στο μεγάλο δάσος της Ροδόπης, είτε στα Κομνηνά, (έξω από τη Σταυρούπολη) όπου έχει αποκαλυφθεί μεγαλοπρεπής μακεδονικός τάφος, είτε προς τα παρανέστια κάστρα της Πασχαλιάς και του Αερικού.
β) Στην περιοχή Εχίνου βόρεια της Ξάνθης που κατοικείται από Πομάκους μουσουλμάνους. Στον Εχίνο διατηρείται το ομώνυμο οχυρό του 1941. Βορειότερα κοντά στο χωριό Θέρμες έχει ανακαλυφθεί ιερό του Μίθρα με ανάγλυφό του λαξευμένο με βραχώδες ύψωμα.
γ) Στα ’βδηρα. Παράλια αρχαία πόλη που έχει αποκαλυφθεί μεγάλο μέρος της, πατρίδα του Πρωταγόρα και του Δημόκριτου. Στον νεότερο οικισμό των Αβδήρων σώζονται παλιά αρχοντικά με χαρακτηριστική θρακιώτικη αρχιτεκτονική. Γύρω από τα 'Αβδηρα βρίσκονται οι παραλίες της Λαφρούδας με λείψανα νεολιθικού οικισμού και της Μάντρας του Μυρωδάτου και των Μαγγάνων, ιδανικές για κολύμπι και θαλάσσια σπορ.
 |
 |
 |
Σπίτια με ζωηρά χρώματα, αρχοντικά καπνεμπόρων, δρομάκια στενά, ανηφορικά, καπναποθήκες, η παλιά αγορά, τα χάνια, τα μοναστήρια. Στην κορυφή του λόφου το βυζαντινό κάστρο της Ξάνθειας. Ένα σύνολο ταιριασμένο αρμονικά. Στο Λαογραφικό Μουσείο, κεντήματα, φορεσιές, κοσμήματα. Ενδιαφέροντα επίσης το Ανθρωπολογικό και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Περιοχή πλούσια σε βλάστηση. Πραγματικοί θησαυροί της φύσης τα θρακικά Τέμπη, το δάσος στο Δέλτα του Νέστου, το δάσος οξυάς στο Αρκουδόρεμα, ο υγροβιότοπος της λίμνης Βιστονίδας. Ο χτιστός υπόγειος μακεδονικός τάφος της Σταυρούπολης, το κάστρο της Καλύβας και ο εκτεταμένος αρχαιολογικός χώρος των Αβδήρων, πατρίδας του Δημόκριτου, αποτελούν εξαιρετικού ενδιαφέροντος επισκέψεις. Η νεολιθική Διομήδεια, η Βεργέπολις, ο Τόπειρος, αρχαία τοπωνύμια. Το Καρυόφυτο και τ'άλλα παραδοσιακά χωριά της Σταυρούπολης, τα πομάκικα χωριά βόρεια της Ξάνθης και το Πόρτο Λάγος στη Βιστονίδα, μερικές από τις γραφικές οικιστικές πινελιές του Νομού