 |
* Thanh Minh
Trong năm có 24 tiết, và
tiết thứ năm của "Nhị thập
tứ khí" được gọi là tiết Thanh
Minh, và đă được người phương
Đông coi là một lễ tết hàng năm. Tiết
Thanh Minh đến sau ngày Lập Xuân 45 ngày. Theo nghĩa
đen, thanh là khí trong, c̣n minh là sáng sủa. Khi
tiết Xuân Phân qua, những cơn mưa bụi
của trời xuân đă hết, bầu trời
trở nên quang đăng, sáng sủa là sang tiết Thanh
Minh (thường bắt đầu trong tháng ba
hoặc muộn lắm là đầu tháng tư âm
lịch tuỳ từng năm).
* Tết Thanh
Minh
Nhân ngày Thanh Minh, cũng như
nhiều dân tộc á Đông khác dân ta cũng có tục
đi viếng mộ gia tiên và làm lễ cúng gia tiên
sau cuộc tảo mộ. Cho nên ngày tết Thanh Minh c̣n
là ngày thăm mộ.
* Lễ tảo
mộ:
Tảo mộ chính là
sửa sang ngôi mộ cho được sạch sẽ.
Nhân ngày lễ Thanh Minh người ta mang theo cuốc
xẻng để đắp lại nấm mồ cho
to, rẫy hết cỏ dại và những cây hoang
mọc trèo lên mộ có thể phạm tới hài
cốt của người thân đă khuất. Sau
đó cắm mấy nén hương, đốt vàng mă
hoặc đặt thêm bó hoa dâng cho vong hồn người
quá văng. Bên cạnh những ngôi mộ được
trông nom, săn sóc, c̣n có những ngôi mộ vô
chủ, không người thăm viếng. Những người
có ḷng nhân đức không khỏi mủi ḷng thường
cắm một nén hương, đốt nắm vàng mă
cho những ngôi mộ này. Tại các nơi tha ma
mộ địa c̣n có lập một cái am để
thờ chung những mồ mả vô chủ gọi là
Am chúng sinh và mỗi cửa am có một bà đồng
sớm tối đến đốt hương
thờ phụng.Trong ngày tảo mộ, băi tha ma
vốn vắng lặng bỗng trở nên sầm
uất. Mọi người đi tảo mộ đều
vui vẻ và ăn vận rất chỉnh tề. Các ông
già bà cả th́ lo khấn vái nơi phần mộ.
Thanh niên nam nữ cũng nhân dịp này mà phô sắc
phô tài. Cả trẻ em cũng theo cha mẹ đi
tảo mộ, trước là để biết
dần những ngôi mộ của gia tiên, sau là bố
mẹ muốn tập cho chúng sự kính trọng
tổ tiên qua tục víêng mộ. Những người
quanh năm đi làm ăn xa cũng thường
trở về vào dịp này để tảo mộ
gia tiên và xum họp với đại gia đ́nh. Thường
người ta đi tảo mộ từ sáng sớm
cho đến gần trưa.
* Tục lệ
tảo mộ:
Thường người
ta đi tảo mộ vào tiết Thanh Minh trời quang
mây tĩnh, và sau đó kính mời hương hồn
tổ tiên về hưởng cỗ con cháu cúng trong
dịp này. Nhưng cũng có nhiều nơi người
ta tảo mộ vào dịp trước và sau ngày
Tết. Nhiều làng thuộc tỉnh Hà Đông ở vào
vùng đất thấp, tới vụ nước,
ruộng nương và cả băi tha ma đều
ngập nước, th́ người ta đi tảo
mộ vào đầu tháng chín, sau khi nước đă
rút. Dù đi tảo mộ vào ngày nào th́ việc thăm
nom mồ mả tổ tiên cũng là việc hay. Nghĩ
đến gia tiên tức là nghĩ đến gốc,
tưởng đến nguồn.
* Cúng lễ
trong ngày Tết Thanh Minh:
Tết Thanh Minh cũng là
dịp để con cháu sửa soạn lễ cúng gia
tiên sau khi viếng mộ về. Cũng có nhà mang
lễ ra mộ cúng, nhưng đó chỉ là cúng riêng
một ngôi mộ. C̣n sau đó người ta vẫn
cúng ở bàn thờ tổ tiên và khấn tất
cả gia tiên nội ngoại về phối hưởng.
Người ta thường cúng mặn trong ngày Thanh
Minh, nghĩa là có làm cỗ, hoặc không làm cỗ th́
cũng có đĩa xôi, con gà cùng với hương
hoa, trà rượu, vàng mă. Và đồng thời
với việc cúng tổ tiên cũng có cúng Thổ Công
như trong mọi dịp.
|
|
