Serrûpel Hejmar 36, rêbendan 2003

Naverok
Diyarî
Nirxandin
Helbest
Pexşan
Weşan
Zarok
Nûçe
Gelêrî
Ziman
Name
Mizgînî
Pozname

Pexşan

Mihemed Elî: Dijminê hundir
Xelîl Cibran: Çend raman
Ji Gulistana Wêjeyê


Dijminê Hundir

Mihemed Elî: nohu@popmail.com

-Di rojek sar û tûj de,li rêvera gundê Xerîbê, poste rawestî û xortekî bejndirêj xwe jê avêt. Sipasiya xwe ji Şofêr re kir û eniya xwe da kaşê gund û çû. Di wir de panzdeh salan şûn ve bi heşê xwe vegerî û hat bîra wî çawa di vê rêyê re rojê deh caran diçû û dihat. Hat bîra wî çawa bêderên axê ji çolê danîn ser bêderên gund. Di wir de dilopên xûya wî, yên mafên wan hatibûn xwarin, hatin bîra wî. Hat bîrê çawa zarokên gund dileyistin û wî jî, ji sibê heya êvarê karê Axê dikir û li dawiyê Axe bi solan bi ser diket, û jê re digot: “Kero, here li axirê razbe, ew ciyê kerên mîna te ye.”

Ev bîranînên bi êş serma ew roja tûj ji canê wî firand û kela havînê kir dilê wî. Lê Şêro,ew jî navê xurte, yê panzdeh sal li Ewropa derbaskiribûn, karî xwe bigirta û meşa xwe dewam bikire heya ji malên li hawîr gund ve nêzîk bû, lê qasî gund hatibû guhartin wî nema zanî mala wan li kî dî mabû.

Hîn Şêro kûr lê gund dimeyiza, dît zarokekî salên wî dora dehane li piş maxikê dileyize. bi gavin germ ber bi zar çû û jê re got:

- Roj xweş zaro,tu çawa yî? Zarok silav vegerand û got:

- Xuya ye ku tu ji vî gundî biyane xalo?

Şêro got:

- Na zarê min, ez qet ne biyan im, lê xuya ye ku gund biyan bûye.

Carik din Şêro ji zarok pirsî û got:

- Hele bêje tu mala Omerê Xelo zanê?

Zarok got

- Belê ez dizanim, tu dixwezî ez te bim wir?

Şêro got:

- Bi xwedê xwarzî.

Şêro li rex zarok meşiya heya gihîştin ber qonaqik mezin. Zarok rawestî û got:

- Xalo ev mala Omer e.

Şêro yek pere xist destê zarok û sipasiya xwe jê kir û got:

- Here mal hewa sar e; ji bo tu nexweş nebî.

Şêro li ber qonaqê rawestî û di dilê xwe de got “Dibe ev mala birayê min Omer be! berî ku ez welêt berdim ew ji birçiyan re dimir.” Lê dest ji wê fikrê berda û destê xwe da ser zengilê derî û lêxist.

Hîn destê Şêro li ser zengilê, keçik mîna heyvekê ji paş derî derket û got:

- Kerem ke, tu kê dixwazî?

Gava Şêro ew dît, zimanê wî hat girêdan û hêsir bi çavên wî ketin. Keçê carek dî jê re got:

- Kerem ke tu kê dixwazî?

Şêro bi kelik giran got:

- Gula min, te ez nema nas kirim!

Keçê got:

- Tu navê min jî zanî, yanî tu min baş nas dikî! Kerem ke, kerem ke derbasî hindir be.

Şêro wek mirovekî xerîb xwe li ser kursîkê melisand û carik dî got:

- Gula min, te ez nema naskirim ne we ye, lê ew heqê te ye dema min welat berdayî te hînî destê xwe ji lingê xwe cûda nedikir, lê keça min qet tu caran bavê te ji te re li ser apê te Şêro ne-axifî!.

Dema ku Gulê weha bihîst li ser xwe sekinî û got:

- Yanî tu apê Şêro ye?

Şêro got:

- Belê gula min belê.

Wê çaxê Gulê xwe bi hêz avêt ser Şêro û destên wî û rûyên wî sed carî ramûsandin û got:

- Apê Şêro apê Şêro, min qasî dixwast te bibînim, tu çima ji me dûr ketî? Ez pir pir ji te hez dikim, carek dî ji me bi dûr nekeve.

Herweha Şêro ji Gulê re li ser zilma ku di zarotiya xwe de dîtiye axifî, û çawa ew bo sedema dûrketina wî ji welêt. Û çawa wî li Ewropa karê xwe û xwendina xwe bi hev re berdewam kir, û çawa ev herdu tişt îro bi destê wî dane ji bo doza kurdan.

Lê hîn Şêro ji Gulê re li ser rewşa xwe diaxifî, deng bi zendilê derî ket. Gul çû derî veke, lê hîn ew negihîşti ber derî, teq teqa tivingê hat. Şêro rabûbû seh kê mesele çi ye, gulleyek li ber serê wî jî re çû, xuya bû ku kurê Axê yê ku berî Şêro welêt berde, vê re bi kîn bû, û gava ji zarok bihîst ku ew vegeriye gund tiving rakir û ya berê anî bîra xwe (wek çawa panzde salan heşê wî di şikeftek reş de bû û nema pêşket ). Kurê Axê hinek şorên nebaş bi ser Şêro de berdan û çend gulleyên dî bi ser de berdan, lê Şêro yê ku zor û zehmetiya jiyanê li Ewropa dîtibû, ev tiştên wilo li cem wî wek vexwarina avê bû.

Lê wî dîsa mervantiya xwe ji bîr nekir, û deng li kurê Axê kir ku ew tiştê dike şaşe. Lê nezanê Axê wek Gurê çavsor bûye û nema zane çi dike, guh neda şorên Şêro, di vir de Şêro mecbûr ma ku xwe biparêze, ji ber wê kêrek xist destê xwe û xwe li pişt derî veşart û gava kurê Axê derbasî hindir bo wî kêra xwe di dilê kurê Axê de venûşt.

Metelokek heye dibêje ku “Ba li gor daxwaziya Gemiyan nameşe”. Vê metelokê cîh di rewşa Şêro de girt, çimkî Şêroyê keda panzde salan anî bû bike xizmeta gelê xwe, di demek kin de bi kujtina kurê Axê re, bo gunekar û dibe bê dadgekirin û eger çêbû bikeve zindanê jî.

Şêro çîk zad rakir û bi çavên tijî hêstir li Gulê zîvirî û got:

- Gula min, ezê herim lê hêviya min bi te pir mezin e.

Şêro serê xwe bilind rakir û got:

ez hatim ji bo welat bikim kar û xebat lê nezan hat pêşa min bi dur xist hêviya min

********************

Di wê navberê de, Omer, birayê Şêro alîkarî ji partiya Serfiraz re ji nav gel kom dikir, partiya Serfiraz yê ko şer li hember dijmin ji bo xelasiya gel û welêt dikir. Lê Omer îxanetî li gel û li doza welêt dikir ango wî alîkarî didizî (nîvê wê dixist beriya xwe).

Gelê Kurd jî wek ew tiştê ku bi lê de diçe,çî li pêş xwe dibîne destê xwe davêje, ji ber wê her hêzik her şoreşek radibû û sloganên xwe xelasiya gel û welat hemû Kurdan xwe pê ve girê didan û bêjimar jî alîkarî dikirin.

Belê ev bingeha rast e ji bo xelasiyê, lê kêm niştimaniyên wek Omer jî rola xwe dilîstin ku ev mesele bi ser nekeve. “Pîçên destan ne giş wek hev in”, ango Şêroyê Ewropa berda û vegerî ji bo doza Kurdan pîçik ji pîçên Kurdistanê ye, û Omer jî yek ji pîçên wê ye. Gelekî ferq e)

- Şêro yê baweriya xwe bi karê şoreşê hebû, karê agahî jî di nav gel de pir girîng didît. Û digot “Gava gel xwendin û zanînê baş bistîne, top û firokên dijmin nikarin yek xal li pêş wî bisekinin”. Lê nîrên ku bi Şêro re çêbûn hîştin ku ew li dûrî nêrîna xwe bikeve û derkeve serê çiyan.

Lê gava ku baweriya mirov bi nêrîna xwe xurt be, dihêle ew nêrîna xwe pêkbîne. Herweha Şêroyê niştimanî di dil û xwîna wî de, li serî çiyan ji nêrîna xwe bi dûr neket û her di şer de dem didît ji şoreşvanan re li ser buhaya çand û rewşenbîrê diaxifî,û ji wan re bêlî dikir ku çiqas girînge ew xwe bi çand û zimanê Kurdî ve girêdin,herweha Şêro demek xweş derbaskir û şer û xebata xwe ji herdo aliyan ve jî baş dimeşî.

Di rojkê de hinek şoreşvanên nu tevle şoreşê bûn,yek ji wan şoreşvanan ji gundê Şêro bo tevle gropa Şêro bo,rojekê Şêro ji xurt pirsî ku rewşa gund û malbata wî çawa ye?lê xurt bersîve xwe bi rengekî dî da û got kekê Şêro çima tu nayê em çîkî ji xwe re bimeşin! Şêro di vir de zanî ku tiştek heye û xurt naxwazê di nav şoreşvanan de jê re bêje,piştî ku çîkî bi dûr ketin Şêro ji xurt re got:bi xwedê tişkî heye û tu naxwazê ji min re bêje?

Xurt got kekê Şêro:ev tiştê ku ezê ji te re bê jim ne başe lê girînge,tu rewşa birayê xwe Omer baş zamê û berî ku tu herê Ewropa te dîtibo ku ew ji brçîyan re dimir!îro ew bi mal û pere buye,ma tu zanê wî ev tişta ji kîdî haniye.Birayê te Omer îxanetiyê li gelê xwe û welat xwe ve dike yanî ew alîkariyê didize.

Gava Şêro weha bihîst dinya tev li ber çavên wî reş bo,û serê xwe berda Erdê. Piştî vegerîn nav komê, Şêro wê rojê û wê şevê xew nedît û pir caran di dilê xwe de got dibe ez hatim ji bo gelê xwe û welatê xwe bixebitim û birayê min jî îxanetiyê li wan dike!

Di vir de Şêro ket navbera do tiştan (yan birayê xwe bikuje û şorên giran li ser xwe qebûl bike û yan jî şoreşa xwe dewam bike û keserê û nebaşiya birayê xwe qebûl bike). Lê Şêro ji nav van herdu tiştan biryar da ku nameyekê ji birayê xwe re bişîne û di nameyê de bêlî bike ku ew tiştê dike ne di xizmeta gel û welêt de ye, û bîne bîra wî çawa bavê wan ew li ser heskirina welêt xwedîkirin. Lê Omer wek Gurê heya histiyê xwe ketî heriyê, çavên xwe sor bûne û nema zanê çî dike, û nameya Şêro qet venekir.

Di vir de, Şêro biryar da ku bi xwe here cem Omer û jê re bêje ku dest ji ber vî karî kêm berde. Di vir de mirovên wek Omer rola xwe lîstin û xwe gihandin seroketiya şoreşê û jê re gotin Şêro şer berda û îxanetî kir. Bi vî rengî û bi derewên dî ji wan, seroketiya şoreşê fermanek derxist ku Şêro îxanetî kir û gerek e cezaya xwe bibîne.

Herweha Şêroyê ji bo fêda şoreşê û alîkariya wê çû cem birayê xwe Omer bû dijminê şoreşê, yanî hemî derî lê li ber hatin girtin.

Bi ser hemî tiştan de, Şêro xwe gihand gund û çû mala birayê xwe Omer heya wî ji rêya şaşiyê bi dûr xe, lê Omer li şûn guh bide wî, deng li Axê kir ku alîkariya wî bike heya Şêro bikujin. Di vir meteloka Kurdî yA dibêje “Şêr Şêr e, çi jin e çî mêr e” cihê xwe girt. Gulê, keça Omer, tiving ji Şêro re anî û got Apê Şêro

- Ger bavê min zinarekî pîs e di kaniya azadiya gelê Kurd de, wî bikuje heya ava azadiya gelê me serbest bimeşe.

Şêro tiving ji destê Gulê girt û cara dawiyê ji Omer re got:

- Birayê min, dest ji ber vî karî berde û were em li gel karekî baştir ji gelê xwe re bikin, lê Omer bezî ser Şêro heya tivingê ji destê wî bigre. Û berî bigihe Şêro, Şêro tivinga xwe di sîngê Omer de bûş kir. Şêro zikê birayê xwe ji bo gelê xwe hilweşand. Lê hîn destê wî li ser tivingê ye dît Axê jî hat. Şêro tiving ber Axê ve kir û got:

- Axê. tu ji birayê min Omer ne baştir î. Hûn herdu wek hev dijminê gel û welêt in.

Tiving da sîngê wî jî û hilweşand. Şêro bi çavên tijî hêsir ji Gulê re got were Gula min were em herin şerê xwe dewam bikin.

****************

Şêro yek ji yên ya bavên xwe kujtibûn û yan jî birayên xwe kujtibûn, çimkî ew yan hevalbendên dijmin bûn û yan jî li dijî şoreşê bûn, û dijmin jî hêztik ku vî tiştî bike xizmeta xwe, û li nav gel belav dikir û digot:

- Ew mirovê bavê xwe yan jî birayê xwe bikuje, ewê çî xêrê bi gelê xwe bike.

Lê welatparêzên wek Şêro li dijî derewên dijmin disekinîn û ji gel re bêlî dikirin, ku peydabûna mirovên wek van di nav kurdan de ne tişkî biyan e û ew mirovên wek wan, berê bûn sedema ketina pir şoreşên kurdan ji EzdînŞêr heya Seyd Riza heya Şêx Seyd.

- Piştî kujtina Omer û Axê, Şêro ji nû ve vegerî şoreşê û Gul jî bi xwe re bir, lê Şêro qet nizanîbû ku ferman bi kujtina wî ji seroketiya şoreşê hatibû der, û gava ew diçû nav komê xwe, hinek şoreşvan rastî wî hatin û jê re gotin:

- Şêro, ferman bi kujtina te derket, ji ber wê mere nav şoreşê bi dûr kev birayê Şêro.

Lê Şêro razî nebû û got gerek ez herim û doza xwe ji seroketiyê re bêlî bikim.

Ew kesên li dijî nêrîna Şêro, fersen nedan wî ku bighîne seroketiyê, û di newalekî teng de çardorek li wî û Gulê ve girêdan û herdu kujtin.

***************

Şêroyê ramanên xwe rolek mezin di berdewamiya şoreşê de lîstin, ji ber daxwazên hinek kêm niştimanî ve hat kujtin.

Ev rewşa Şêro bo,û ewê bibe rewşa pir mirovên dî heya ku xayîn û neyar di nav gelê Kurd de dijîn û heya ku em dost û dijminên xwe yên hindir ji hev cuda nekin. Belê dermanê van hemû derdan di yekîtiya me de ye

________________

Malpera birêz Mihemed Elî:
http://www.oocities.org/efrin2612

Berdest
Hejmara nû
Hemû hejmar
Hemû pirtûk
Hemû nivîskar
Nûdem
Arşîva Cegerxwîn?


[ Mehname | Ev hejmar | Diyarî | Gelêrî | Helbest | Mizgînî | Name | Nirxandin | Nûçeyên çandeyî | Pexşan | Weşan | Pozname | Ziman | Zarok | E-mail ]

Ev malper herî baş bi INTERNET EXPLORERê tê dîtin. This site is best viewable with the INTERNET EXPLORER.

Têkilî: mehname@yahoo.com
Contact us: mehname@yahoo.com

Copyright ©1999- MEHNAME. Hemû maf parastî ne. All rights reserved.