Potensi
Gempa Bumi di Sabah
Pulau
Borneo sememangnya berpotensi untuk terjadinya
gempa bumi terutamanya
dikawasan Gunung lipat muda. Ini adalah kerana
Pulau Borneo terbentuk hasil daripada proses mampatan
kerak bumi di Benua Asia kira-kira 35 juta tahun
dahulu yang dikenali sebagai gunung lipat muda.
Lipatan ini bermula dari Pusaran Pamir dan menganjur
ke arah timur lalu membentuk Banjaran Himalaya,
Banjaran Karakoram, Kunlun Shan dan Tien Shan.
Proses lipatan dari Banjaran Himalaya bersambung
dan menganjur ke tenggara dan melengkok ke selatan
Asia Tenggara,Bukit Naga dan Bukit Chin di Thailand
dan Arakan Yoma di Myanmar.Seterusnya proses lipatan
ini merebak dan membentuk Banjaran Barisan di
Sumatera, Jawa Selatan, Bali, Flores, Banda, Sulewesi
dan Banjaran Kapuas Hulu, Banjaran Iran di Sarawak
serta Banjaran Crocker di Sabah. Proses lipatan
ini juga menyebabkan pulau-pulau di luar pantai
barat sumatera seperti Pulau Nias, Kepulauan Mentawai
dan Pulau Timor terbentuk. Sebahagian Asia Tenggara
mengalami gempa bumi dan letusan gunung berapi
kerana terletak dalam Lingkaran Api Pasifik. Namun
begitu, kita patut bersyukur kerana Malaysia bukanlah
negara yang terletak dalam Lingkaran Api Pasifik
ini. Walaubagaimanapun, Sabah amnya terdedah kepada
bahaya gempa bumi.
Ini kerana plat
pertembungan di Banjaran Crocker yang terletak
di kawasan Rugading, Ranau yang menganjur sehingga
ke Kawasan Tawau saling bertembungan.
 |
Gegaran
yang pernah dirasai di daerah Ranau pada 26/5/91
dan awal 1960an pada kekuatan 5.5 skala ritcher
menyebabkan Bangunan Flet Guru di SMK Mat Salleh
retak dan tidak selamat diduduki. Dan terbaru
gegaran yang berukuran 4.1 pada skala ritcher
mengegarkan daerah berkenaan pada 3
Februari 2005. Biasanya kawasan ini menghasilkan
gegaran tidak lebih daripada 6 skala richter dan
pada tahap kedalaman 0-50 km sahaja serta tidak
mampu menghasilkan letusan Gunung Berapi. Kawasan
ini disebut sebagai “Lipasu Area”
, iaitu satu kawasan seismik yang belum stabil
sepenuhnya. Namun begitu, ini merupakan perkara
yang normal yang sering terjadi dan tidak perlu
dikhuatiri kerana kawasan yang mempunyai gunung
lipat muda sememangnya mengalami fenomena sebegitu
rupa. Berbeza pula bagi Banjaran Titiwangsa di
Semenanjung Malaysia. Ia terbentuk hasil daripada
gunung lipat tua yang terbentuk 100 juta tahun
lalu yang dimana telah mengalami gondolan serta
permukaan gunung-ganang lebih rata dan tidak begitu
tinggi. Kawasan ini telah pun stabil dan tidak
lagi berlaku gegaran akibat gempa bumi.
-Terima
Kasih diucapkan kepada Dr.Mustafa Nasir, Ketua
Penyelidik PUSKAL-Sabah yang sudi memberikan maklumat.
