Die Messias se
voorganger
deur Mike Oettle
SOU jy dit nie ook ongelooflik vind dat iets wat in 400 jaar nie gebeur het
nie – dis nou vir ons langer gelede as Van Riebeeck se aankoms in Tafelbaai –
in jou leeftyd sou gebeur, en nie slegs voor jou oë nie maar in jou eie
huisgesin?
Geen wonder dan dat Sagaria[1] die priester, wat besig was om sy diensbeurt in die Tempel te doen, skepties was toe die engel Gabriel hom vertel het dat hy en sy onvrugbare vrou Elisjeba,[2] in hulle oudag, ’n seun sou hê wat Joganan sou heet. (Hy het blykbaar vergeet dat Sara op die minste tweemaal haar ouderdom was toe Isak gebore is.)
Maar nee, dis nie dit wat in 400 jaar nie gebeur het nie: dit was dat hierdie seun sou grootword en ’n profeet wees. Almal het tog geweet dat God
sedert Maleagi niemand geroep het om profeet te wees nie.
Verder sou hierdie profeet ’n nasiriet wees en ’n nuwe Elia, die voorganger van God se Messias. Elke goeie Jood het in die hoop geleef dat hy of sy sou toesien dat die Gesalfde die wêreld sou regmaak.
Maar Sagaria kon dit nie verstaan nie, en die Here het hom stom geslaan. Nie slegs minute lank nie, sodat hy die seënwoorde nie kon uitspreek toe hy uitgekom het van die wierookaltaar nie, maar vir ’n volle nege maande, plus nog ’n week.
Toe Elisjeba ses maande swanger was, is sy in Judea besoek deur haar niggie Mirjam,[3] wat vanaf Nasaret gestap het om haar te vertel dat sy ook swanger was. En daar sou iets spesiaals wees aan Mirjam se baba ook, want toe sy die huis binnekom, het Elisjeba se kind in die moederskoot van blydskap geroer, en Elisjeba het vir Mirjam “die moeder van my Here” genoem.
Toe die tyd voltooi is, is Sagaria se seun gebore en, tydens sy besnydenis,[4] is almal verras toe beide Elisjeba en toe Sagaria (deur om op ’n skryfbordjie te skryf) hulle vertel het dat die seun se naam nie Sagaria sou wees nie, maar Joganan, soos die engel hom vertel het. En op hierdie punt is Sagaria se tong toe losgemaak om die Here te loof – ja, en ook te profeteer.
Die Kerk vier 23 September die konsepsie van Johannes die Doper, soos Joganan vir ons beter bekend is, 7 Januarie sy fees as Doper, 24 Junie sy
geboorte en 29 Augustus sy dood.
Lukas se verhaal van die seun wat profeet sou wees eindig: “Die kindjie het opgegroei en sterk geword deur die Gees en het in die woestyn gebly tot op die dag van sy openbare verskyning in Israel.” (Lukas 1:80) In die volgende artikel sal ek die storie
daar optel.
Maar voordat ek hiermee afsluit, kom ons kyk gou na die naam wat sy vader in opdrag van die engel hom gegee het. Joganan beteken “Jahweh het begunstig” of “Jahweh se genade”. Die Griekse vorm is Ioannes [IoanneV] (wat vir ons die moderne Griekse vorms Janni en Jannis gee), en in Latyns is dit Johannes.
Dit gee vir ons die Duitse Johann (Jôhan) en die Nederduitse (Nederlandse en Afrikaanse) Johan, asook Hannes of Hans. Jan is ’n vorm wat nie slegs in Nederlandies gebruik word nie, maar ook in Tsjeggies en Pools; in Hongarye is dit Janos. ’n Algemene Engelse bynaamvorm is Jack (in Skotland, Jock) – sommige sê dit is ’n vorm van Jacobus, maar dit kan ook van die Vlaamse bynaam
(verkleinvorm) Janneken[5] afgelei word, wat deur Middeleeuse Vlaamse wewers Engeland toe geneem is. ’n Engelse familienaam wat hiervan kom is Jenkins. In Sweeds is dit John (anders uitgespreek as in Engels), Russies Ivan, in Frans Jean (Zhañ), in Italiaans Giovanni (Djowanni) of Gianni, in (Castiliaanse) Spaans Juan (Hwan of Gwan), in Catalaans Joan[6] (Zhoan) en in Portugees João (Zhoao, nasaal uitgespreek). Die oud-Gaëliese vorm Eoín (wat in Ierland gebruik word van beide die Doper en die Evangelis, maar nie as gegewe naam nie) gee vir ons die Walliese Evan of Ewan en die Skotse Iain of Ian; maar die Ierse voornaam Sean (Shaun of Shane) is van die Engelse voornaam afgelei.
Vroulike vorms van die naam is volop – uit Frans het ons Jeanne en
Jeannette, Duits/Nederlandse Johanna, Spaanse Juana, Juanita en Nita, Italiaans
Giovanna, Giovannina, Gianna, Giannina of bloot Gina, en die Engelse Joan,
Jane, Janet, Jean, Joanna, Janine, Janis en andere, terwyl Jenny soms ’n
bynaam is vir ’n Jane of Janet.[7]
Uit die vele familiename wat van vorms van Johannes afgelei is, is een wat in die Engelssprekende wêreld baie algemeen voorkom, maar wat miskien moeilik is om aan sy herkoms te ken: die Walliese naam Jones. Ander sluit in Jennings en Hancock (klein Hane of Hans).
