Heiliges en Jaargetye
http://www.oocities.org/saintsnseasons

’n Dag om die Vaevuur uit te vee

deur Mike Oettle

DIE voorkoms van Allesieledag[1] (2 November)[2] op die Anglikaanse kerkkalender is ietwat van ’n anomalie, want die rede vir die bestaan daarvan is ’n Rooms-Katolieke kerkleer wat nie in die Nege-en-Dertig Artikels[3] goedgekeur is nie.

Dit is die geloof in die purgatorium, ook die vaevuur genoem, ’n plek waar Christelike sondaars – die wat ten minste die las op hulle siele van mindere sondes het – moet wag voordat hulle tot die hemel toegelaat word totdat hulle siele gereinig, of gepurgeer, is deur die gebede van die gelowiges.

Indien jy ooit Neil Boyd se boek Bless Me Father gelees het, wat vertel van sy lewe as Katolieke priester, sal jy die tong-in-die-kies manier onthou waarop hy vir homself en vader Duddleswell, die parogiale priester, beskryf soos hulle op Allesieledag woes die een mis op die ander gebruik sodat hulle die vergane siele kan bevry en hulle die hemel “invee”.

Dit lyk vir my alles taamlik bygelowig. En, ja, die Nege-en-Dertig Artikels veroordeel beide die geloof in die purgatorium en die gebruik van misse vir ontslapes, en om grondige skriftuurlike redes. Artikel 22 stel dit so:

 

The Romish Doctrine concerning Purgatory, Pardons, Worshipping and Adoration, as well as of Images as of Reliques, and also invocation of Saints, is a fond thing vainly invented and grounded on no warranty of Scripture, but rather repugnant to the Word of God.

 

(Die Roomse leer aangaande die purgatorium, aflatings, die aanbid en verering van heiliges, asook van beelde en relieke en die smeekbede tot heiliges, is ’n dwaalleer wat op geen gesag van die Skrif gegrond is nie, maar eerder teenstrydig met die Woord van God.)

 

En Artikel 31 noem, onder andere:

 

Wherefore the sacrifices of Masses, in the which it was commonly said, that the Priest did offer Christ for the quick and the dead, to have remission of pain or guilt, were blasphemous fables, and dangerous deceits.

 

(Die opoffering van misse waardeur, volgens algemene aanvaarding, die priester Christus vir lewendes en afgesterwes opgeoffer het, sodat hulle vergiffenis van pyn of skuld kon verkry, is godlasterlike fabels, en gevaarlike misleidings.)

 

Maar voordat ons heeltemal vir Allesieledag laat vaar, eers ’n woordjie oor die gebruike daarvan. Dit vaan om die sielekoek, wat op sy beurt blykbaar ontleen word aan heidense gebruike wat verband hou met die Koringgees. Tot enkele geslagte gelede sou kinders in sekere distrikte van Engeland van deur tot deur gaan en tradisionele rympies sing – dit is “souling” genoem – vir appels en pennies. Dit is ’n tipiese “soul song”:

 

Soul! Soul! for a soul cake!

I pray, good missis, a soul cake!

An apple or pear, a plum or cherry,

Any good thing to make us merry.

One for Peter, one for Paul,

Three for Him who made us all.

 

Hierdie gebruik het blykbaar, en jammerlik, uitgesterf, en in Amerika, waar dit met die aktiwiteite van Halloween, is sy oorspronge vergete.



[1] Die woordeboek gee hierdie dag se naam as Allersieledag aan, blykbaar na aanleiding van Allerheiligedag (wat ek as Alleheiligedag skryf).

Soos ek daar verduidelik, is die gebruik van die letter R verwarrend, want dit gee dan voor dat 1 November die heiligste dag van die jaar is; inteendeel, die fokus daarvan is op alle heiliges.

[2] Indien 2 November ’n Sondag is, verskuif Allesieledag na die 3de (die Maandag).

[3] Die Nege-en-Dertig Artikels is ’n verklaring van Protestantse geloof wat in 1571 deur die Konvokasie van die Kerk van Engeland aanvaar is, en daarna goedgekeur is deur koningin Elizabeth (*1533 †1603, koningin vanaf 1558) en op geestelikes opgelê.

Dit volg op die Dertien Artikels wat in 1538 under Elizabeth se vader, Henry VIII (*1491 †1547, koning vanaf 1509) aanvaar is, nà ’n ooreenkoms met die Duitse Lutherane en beïnvloed deur die Augsburgse Belydenis.

Hierdie artikels het op hulle beurt gelei tot die Twee-en-Veertig Artikels wat in 1553 deur aartsbiskop Cranmer geskryf is “for the avoiding of controversy of opinions” (om verskille van opinie uit die weg te ruim).

Die Twee-en-Veertig Artikels is onder Elizabeth se halfsuster koninin Mary (*1516 †1558, koningin vanaf 1553) geëlimineer. Sy het die Katolieke geloof herstel en het, onder andere, verskeie biskoppe na die brantstapel gestuur, daaronder Hugh Latimer.

Nà Mary se dood en Elizabeth se troonopvolging was ’n nuwe verklaring van kerkleer nodig, en in 1563 het die Canterbury-konvokasie (die sinode van die suidelike helfte van die Kerk van Engeland)  die Twee-en-Veertig Artikels drasties hersien, wat dan verder op die koningin se versoek geamendeer is.

Die Nege-en-Dertig Artikels, die uiteindelike resultaat, “handel kortliks met die leerstellinge wat deur Katolieke en Protestante aanvaar word, en meer volledig met strydpunte” (my vertaling uit die Encyclopædia Britannica).

Die Britannica noem verder: “Dit is egter dikwels opsetlik veelsinnig, want die Elizabethaanse regering wou die staatskerk so inklusief maak vir verskillende gesigspunte as moontlik. Dus het interpresies van die artikels dikwels van mekaar af verskil.

Sedert 1865 is ’n verklaring van geestelikes van die Kerk van Engeland vereis dat hulle die leerstellinge daarin bevat “agreeable to the Word of God” is (ooreenkomstig met die Woord van God), en in Suider-Afrika is dit soortgelyk van Anglikaanse geestelikes verwag dat hulle daarmee instem.

In die Protestant Episcopal Church of the United States (die Anglikaanse kerk in daardie land), word dit egter van nog geestelikes nog leke vereis om dit formeel te onderskryf nie.


Counter

Terug na bo

For English, click here

Hierdie artikel is November 1991 oorspronklik in Engels gepubliseer in Western Light, maandblad van die Parogie van Alle Heiliges, Kabegapark, Port Elizabeth, en is deur die skrywer vertaal.


Terug na indeks van jaargetye

Terug na chronologiese indeks

Terug na hoofbladsy van Heiliges & Jaargetye


Skryf vir my: Mike Oettle