คติธรรมคำกลอนสอนใจ
|
||
ทำเหตุดี ผลดี ต้องดีแน่ เหตุชั่วแล ผลชั่ว พาตัวหายน์ เหมือนหว่านพืช เช่นใด ผลไม่คลาย ต้องกลับกลาย เช่นนั้น เห็นทันใด |
หมั่นก้าวหน้า หาความรู้ ไว้ชูศรี เป็นเพชรดี คนนิยม สมสมัย เป็นมิตร อยู่ คู่ชีวัน จนบรรลัย จงตั้งใจ ศึกษา พยายาม |
รู้ว่าชั่ว กลัวนัก ไม่อยากทำ เป็นเหตุนำ ความสุข ไม่ทุกข์ได้ ถ้าอยากดี มีมาก มักมีภัย เป็นเหตุให้ ความคิด ผิดจากธรรม |
คนได้ดี มีทรัพย์ ได้รับยศ ก็ปรากฏ วาสนา มหากุศล แม้ไร้ทรัพย์ อับปัญญา ชะตาจน นั่นเป็นผล วาสนา ฤาว่าไร |
ห้ามอันใด ห้ามได้ ดูไม่ยาก แต่ห้ามปาก ยากจิต คิดไฉน ใจมันอยาก ปากจะดิ้น จนสิ้นใจ เหลืออาลัย ที่จะห้าม ปราบปรามมัน |
แรงอะไร ไหนจะแข็ง เท่าแรงฤทธิ์ แรงมีพิษ แรงจิต ริษยา ลืมบาปบุญ คุณธรรม พระสัมมา แรงอิจฉา พาคน ให้วนเวียน |
ไม่ทำบาป หยาบช้า ทารุณจิต ประกอบกิจ ไตรทวาร การกุศล กระทำใจ ให้ผ่องใส ไม่มืดมน พระทศพล ประสาท โอวาทนี้ |
ไม่โลภโกรธ โหดจิต และคิดหลง จิตก็ตรง ในกุศล ผลไสว เพราะเป็นราก แห่งกุศล ผลอำไพ พระจอมไตร ดำรัส ซึ่งอรรถนี้ |
มีความซื่อ ถือสัตย์ ระมัดมั่น รู้จักกัน มิให้จิต ผิดวิถี รู้จักแบ่ง รู้จักปัน ถือขันตี ชื่อว่ามี ธรรมของ ผู้ครองเรือน |
เขาว่ากรรม ทำไว้ ในชาติก่อน ย่อมยอกย้อน ให้ได้ ซึ่งศักดิ์ศรี กรรมนั้น เป็นวาสนา พาให้ดี ถ้าอยากมี วาสนา ก็อย่าเมิน |
คนไม่รู้ เวลา น่าอนาถ มักประมาท พูดจา พาเสียหาย ควรจะนิ่ง กลับเจรจา ดูน่าอาย คราวบรรยาย ควรยับยั้ง นั่งฟังความ |
อดทนทำ คำว่า คำด่าทอ ไม่หน้างอ อวดท่า ทำหน้าฉก ไร้ขันตี โสรัจจา พาลามก เป็นประสก และสีกา ไม่น่าดู |
อันโลภะ โทสะ โมหะจิต เป็นตัวพิษ ทำคน ให้ป่นปี้ เป็นรากเหง้า อกุศล ดลราคี พระมุนี แจ้งอรรถ ดำรัสไว้ |
ทำร้ายเขา ลักเขา เอาไม่เลือก ชอบพูดเสือก พูดคด ปดเสียดสี เป็นตัวกรรม กิเลส ใช่เหตุดี ไม่ควรมี อยู่ในตน ทุกคนไป |
จะซ่อนใน กลีบเมฆ กลางเวหา ซ่อนกายา กลางสมุทร สุดวิสัย จะซ่อนตัว กลางเขา ลำเนาไพร ณ ถิ่นใด พ้นตาย นั้นไม่มี |
ดูสายบัว บอกลึกตื้น ในธารา ดูจรรยา บอกสันดาน ของคนได้ โง่หรือฉลาด ฟังพูด ก็เข้าใจ ดินดีเลว ไฉน ดูพืชเอย |
คนเห็นช้าง เขาไม่เถียง ให้เมื่อยปาก ไม่ยุ่งยาก มองดู ก็รู้นั่น คนเห็นธรรม ก็เป็น เช่นเดียวกัน ไม่มีวัน ถกเถียง เปลืองเวลา |
การนุ่งน้อย ห่มน้อย เข้ามาวัด แสดงชัด นิสัย ใกล้คนป่า เป็นคนไทย แต่งใจ ให้พัฒนา แต่งกายา ให้ชอบ ระบอบไทย |
ทั้งแรงยนต์ แรงกล แรงกงจักร ทั้งแรงช้าง แรงยักษ์ แรงหนักหนา แรงสิ่งอื่น ดื่นดาษ ในโลกา ก็ไม่แรง แข็งกล้า กว่าแรงกรรม |
อย่าเห็น ขี้ ดีกว่าไส้ สนให้คิด เพื่อเตือนจิต เราไว้ มิให้หลง อย่าเห็นอริ ดีกว่า เหล่าเผ่าพงศ์ จงดำรง ชาติศาสน์ไว้ ดั่งไส้เรา |
เมื่อนึกถึง ความตาย สบายนัก มันหักรัก หักหลง ในสงสาร ถึงโลภโกธร ลดลง ได้ไม่นาน จงฆ่ามาร กิเลสเสีย เมื่อก่อนตาย |
คนตาบอด คลำช้าง ต่างต่างนั้น หูหางมัน ขางวง ทั้งปวงนี้ ต่างเถียงกัน ของกู นี่ถูกดี ทั้งพาที ไม่เหมือนกัน น่าขันจัง |
การนุ่งน้อย ห่มน้อย เข้ามาวัด แต่งรูปรัด เอวองค์ ทรงจิ๊กกี๋ ไม่เหมาะสม เข้าสู่ ลานเจดีย์ เสื่อมราศี ผิดทำนอง ของคนไทย |
เวลาและวารี ย่อมไม่มีจะคอยใคร เรือเมล์และรถไฟ ย่อมจะออกตามเวลา โอ้เอ้และอืดอาด มักจะพลาดความปรารถนา ชวดแล้วจะโสกา โอ้อนิจจาเราช้าไป |