KARSILASTIRMA CÜMLELERI
Karsilastirma, iki birim, iki nesne, iki kisi arasinda
yapilan bir kiyaslamadir.
Karsilastirmanin gerçeklesmesi bir deger yargisi veya bir ölçünün
ortaya konmasina baglidir.
Karsilastirma; benzerlik, farklilik, üstünlük gibi degisik
durumlari ifade etmek amaciyla yapilir. Bunun için benzetme edatlari,
karsilastirma edatlari kullanilir.
“en, daha, biraz, -den çok, -den az, -den iyi” vb.
sözcükler ve ekler kullanilarak yapilabilir.
• Bundan daha tembel birini bulamadin mi?
• Bu çalismayla daha iyi bir puan alabilirdin.
• Sihhatim düne göre hayli iyi sayilir.
• Tiyatro da sinema kadar etkili bir sanattir.
• Bu olaya hiçbiriniz benim kadar sevinemezsiniz.
SEZGI-TAHMIN CÜMLELERI
Bir olayin, henüz gerçeklesmeden olacagini hissetmektir.
Bu daha çok insanin içine dogan bir duygudur. Tahmin ise
daha çok; akla, sezgiye veya bazi verilere dayanarak gelecekteki
bir seyi, bir olayi kestirmektir.
• Bu konusmalardan sonra benden bir sey isteyecegini anlamistim.
• Sesini çikarmamandan, oraya gitmeyecegini anlamistim.
• Içten pazarlikli biri gibi geliyor bana.
ÖNYARGI CÜMLELERI
Bir kimse veya seyle ilgili olarak belirli sartlara, olay veya görüntülere
dayanarak önceden edinilmis olumlu ya da olumsuz yargidir.
• Bu roman Peyami Safa’nin ise güzeldir.
• O, bu konuda dogru haber yazmaz.
• Bu film varken o programin izlenecegini pek sanmiyorum.
ESITLIK ANLAMI TASIYAN CÜMLELER
Esitlik, bir seyin hak geçmeyecek sekilde bölüstürülmesi,
paylasilmasi; bir bütünden herkesin ayni oranda pay almasi
demektir.
• Ekmegi tam ortasindan bölerek yarisini kardesime verdim.
• Bu sirketteki ortakligimiz yari yariyadir.
• Pehlivanlar yenisemeden berabere kaldilar.
OLASILIK CÜMLELERI
Olasilik, bir eylemin gerçeklesme ihtimalidir. Bunu ifade eden
ipucu ve sözcükler “olabilir, sanirim, galiba, belki”
gibi sözcüklerdir.
• Geç kaldik, sanirim gitmislerdir.
• Hava kapali, galiba gelemeyecekler.
• Bizimle görüsmek için belki buraya gelir.
• Saniyorum küçükken agir bir hastalik geçirmis.
• Saz çalmayi babasindan ögrenmis olmali.
• Tirnaklarini yemesi çocukluktan kalma bir aliskanlik
olacak.
HAYIFLANMA CÜMLELERI
Hayiflanma, bir durum karsisinda üzüntü duymaktir.
Hayiflanmada özne edilgendir. Üzüntü duyulan seyde
özne etken degildir. Pismanlikta öznenin yaptigi bir eyleme
karsi duyulan bir tepki söz konusuyken, hayiflanmada olayin dogal
akisi içinde gerçeklesmesi söz konusudur. Bu durumu
ifade eden sözcükler “eyvah, yazik” gibi sözcüklerdir.
• Yaz göç ediyor, ne yazik yine güz.
• Eyvah, ne yer, ne yar kaldi; gönlüm dolu ah u zar
kaldi.
YAKINMA CÜMLELERI
Yakinma, bir durumdan memnun olmamak, sizlanmak, huzursuzlugunu dile
getirmek demektir.
• Konudan konuya atlayan, basligi ile içerigi birbirine
uymayan yazilar bizi çok yormaktadir.
• Bu konuda, bilen bilmeyen herkes konustugu için bir türlü
isimizi yapamiyoruz.
• Keske o gün sinemaya götürmeseydim.
• Ona yüz kere söyle, dinlemez ki!
• Bir de aldigi gibi getirmesini ögrense.