 |
SihirbaZ |
||
|
Komedi Teknikleri sihirbazın başı dertte | komedi donanımı | kaynaklar | içerik tutturma Tarzınız, yetenek düzeyiniz ve performansınız nasıl olursa olsun, komedi teknikleri istisnasız tüm sihirbazlar tarafından derinliğine incelenmesi gereken bir konudur. Komedi, her gösterinin önemli bir bölümüdür. On dakikayı aşan bir gösteri sergiliyorsanız, komedi unsurları kesinlikle gösterinize varyete ve eğlence katacaktır. Komedi unsurlarının eklenmesiyle sıradan bir gösteriden harikalar yaratılabilir. Aklınızdaki soru "komedi nedir?" olabilir. Bu felsefik soru günümüze değin tartışılır olmuştur. Muz kabuğuna basarak yere düşen bir kişi de, sahnede kıpırdamadan duran biri de komik olabilir. Tek kaşın yukarı kaldırılması da izleyiciyi kırıp geçirebilir. Bakış açınıza bağlı olarak her şey komedi olabilir. Genel bir durumla başlayalım "Geriye Dönüş" ya da "Çağrışım Gösteri sırasında söylenen ya da yapılan bir şeyin, ilerleyen anlarda "hatırlanması" sağlanır. Cem Yılmaz'ın gösterilerini izleyenler bu tekniğin sıkça kullanıldığını fark edeceklerdir. David Letterman bu tarz komedide ustalardan biridir. Televizyonda yer alan gösterisinin başında, seyircilere, gösteri esnasında sahneye alevler içinde bir adamın çıkacağını, çığlıklar atarak sahne üzerinde turlar atacağını ve sahneyi terkedeceğini söyler. İzleyiciler, başta söylenen bu sözleri, gösteri başladıktan bir süre sonra unuturlar. Ummadıkları bir anda bu adamın sahneye girmesi istenen etkiyi sağlar. Bu, tüm hafta boyunca her gece devam eder. Son derece etkileyici olmuştur. Letterman, gösterisinde bu adama geceliğine iki bin dolar verdiklerini söyler. Espirinin arkasındaki güzellik ve zeka bir sonraki hafta açığa çıkar. Letterman, gösterisinin başında, alev alev yanan adam şakasının pahalıya patladığını bu sebeple bundan sonra adamın yanmadan sahneye gireceğini, yine çığlıklar atarak turlayacağını ve sahneyi terkedeceğini söyler. Adama yanmadan turlaması için alty yüz dolar verdiklerini, böylelikle televizyon şirketinin gecede 1400 dolar tasarruf ettiğini de ekler. Pratik bir örnek olarak "çiş kabı" ve "görünmez köpek tasması"nı verebiliriz. Tasma, üzerine deri geçirilmiş metal bir telden oluşur. Tel öyle bükülmüştür ki üst kısmından tutulduğunda ucunda görünmez bir köpek varmış izlenimini verir. Sahneye "görünmez köpeğinizle" girin. Dikkatsizliğiniz sonucu görünmez köpeğiniz tasmadan kurtulsun, kaçsın. Arayın ama bulamayın. Köpeğinizin çiş kabını bir kenara koyun ve gösterinize başlayın. Gösteri boyunca sanki köpeğiniz etrafta dolaşıyormuş gibi, düzenli olarak çiş kabına dolmuş sıvıyı boşaltın... Buna benzer bir çok espiriyi deneyebilirsiniz, sadece hayal gücünüzü kullanın... En sık rastlanılan komedi türüdür, dolayısıyla kusuru çok sık kullanılmış olmasıdır. Bu noktaya biraz daha zeka katılmalıdır. Unutmayın, izleyiciler "saf" değildir. Rol kesme ve kurnazlık bu planın başarılı ve ikna edici olması için gerekli anahtar kelimelerdir. İzleyiciler gerçekten bir şeylerin yolunda gitmediğini ve sihirbazın spontane davrandığını zannetmelidir. Üzerinde durulması gerekli bir kaç nokta: Bu plan, eğer beceriksiz sihirbazı oynamıyorsanız, doğal olarak her numarada kullanılamaz. Her numarada kullanırsanız izleyici üzerinde beklenti oluşturursunuz ki bu da istenmeyen bir durumdur. İzleyici her durumda şaşırtılmalıdır. Bu planı gösterinizde uygulamanın en iyi yolu, önce başarılı bir kaç numarayla başlayıp, izleyiciyi "sihirbazın başı dertte" planı ile yakalamaktır. İzleyici açısından bu daha fazla güvenilir ve inandırıcı olur. Böylelikle izleyici kuruntu, merhamet ve muhtemelen neşe duygularının karmaşasını yaşayacaktır. "Sihirbaz dertte" planını sunmak için iki temel yol vardır: Birincisinde izleyicilerle beraber sihirbaz da başının dertte olduğunun farkındadır. Örneğin bir ip kesme ve yeniden tek parça haline getirme oynunda kesilen ip parçalarını sihirli torbanızdan çıkardığınızda hala parçalanmış olduğunu görürsünüz. En yaygın rastlanılan yaklaşımdır. İkincisinde izleyiciler farkında olsa da sihirbaz başının dertte olduğunun farkında değildir. Örneğin, ortadan kaybolacak bir ipek mendil, sihirbaz farkında olmadan kaza ile sihirli kutunun altından yere düşer. Burada, önemli bir nokta, sihirbazın başının dertte olduğunu anladığında, aşırı düzeyde şaşırma, korku mimikleri göstermemesidir. Seyirci, ucuz kahkaha elde etmek için davrandığınız kanısına kapılmamalıdır. Unutmayın başarılı sihirbazlık "rol" ve "ince zeka" gerektirir. Bazı sihirbazlar, oyunlarını komedi donanımı ve görsel şakalar etrafında yürütürler. Bunlara "çılgın icatlar" ve "görsel kelime oyunları" da dahildir. Görsel kelime oyunlarında kelimeyle oynamadan, doğrudan kelimenin fiziksel bir donanıma çevrilmesi tekniğinden yararlanılır. Görsel kelime oyunlarına örnek olarak, ucuna elektrik kablosu iliştirilmiş normal bir diş fırçasını, seyirciye "elektrikli diş fırçası" olarak tanıtmak verilebilir. Bir başka örnek, kesici kısımları yok edilmiş, sadece parmak girecek sapları kalmış bir makası "güvenli makas" olarak sunmak... Kelimelerin ikinci anlamlarını kullanmak da çok sık rastlanılan komedi tekniklerindendir. "Yılbaşını 'Divanda' geçirdim" espirisini bilmeyenimiz yoktur. Burada dilimizin, kelimelerin ikinci anlamları açısından zengin olduğunu belirtmek ve Mehmet Ali Erbil'i hatırlamakta fayda var... Yabancı dilde yazılmış yüzlerce kitap olmasına karşın türkçe kaynak bulmak son derece zordur. Burada "fıkra kitabı" ile "komedi sanatı" kitaplarını ayırıyoruz. Komedyenler tarafından yazılmış, mizah eserlerini de bunun dışında tutuyoruz. Fıkra kitaplarını kolay bulmanıza rağmen içinden fıkraları "dikkatle" seçmeniz gerekir. Kimileri çocuklar için hazırlanmıştir, bazılarında da sahnede kullanılması imkansız olan uzun fıkralar yer alır. Aramanız gereken kitaplar "bir-satırlık" ya da "iki-satırlık" olarak adlandırılan fıkraları içerir olmalıdır. Bu tür fıkralar "hazırlık" ve "vuruş" aşamaları bir ya da iki satır içinde gerçekleştirilenlerdir. Bir satırlığa örnek: İyi tavsiye ile kötü tavsiye arasındaki farkı söyleyebiliyorsan senin tavsiyeye ihtiyacın yok. İki satırlığa örnek: Bugün az daha dayak yiyecektim. Antikacıma gittim ve "Yeni neler var" dedim. Fıkraların çok özel formülleri vardır, tıpkı kimya formülleri gibi. Temel yapı "hazırlık" ve "vuruş"tan oluşur, ancak bunlar tersine çevirmeler, kinaye ve paradokslarla zenginleştirilebilir. "Stand-up" komedi hakkında yazılmış kitaplar bu konular üzerinde yoğunlaşmışlardır. Sihirbazlık gibi komedi de son derece kişisel bir olaydır. Bir sihirbazda başarıyla uygulanan bir diğerinde eğreti durabilir. Tek çıkar yol, çalışmak, uygulamak ve görmektir. Gösterinize komedi unsurlarını azar azar ilave edin ve sonuçlarını gözleyin. Böylelikle şakanın iş gördüğünü ya da işe yaramadığını kolayca anlarsınız. Biri sadece komedi yapıyorsa sorun yok. Ancak hem sihirbazlık ve hem de komedi bir arada yapılıyorsa "algılanma" sorunuyla karşı karşıya kalınır. Bu temel bir sorundur. Sihirbazlık ve komedi unsurları bir arada kullanıldığı zaman kaçınılmaz olarak bir unsurun diğerini bastırması olasılığı vardır. Her ikisini son derece zayıf sunmak ne kadar kolaysa güçlü şekilde sunmak da bir o kadar zordur. Bu sebeple "içerik tutturma" önemli bir sorundur. Bu problem, gerçekten tutarlı ve güçlü bir "imaja" ya da net bir gösterici karakterine sahip değilseniz ortaya çıkar. Diğer bir olasılık, sizin performansa sahip olmanız, ancak seçtiğiniz ilüzyonun bunu gölgelemesidir. Kendinizi sihirbaz olarak görüyorsanız ilüzyonunuz güçlü ve gösterinizdeki baskın unsur olmalıdır. Benzer şekilde komedyen iseniz komedyenlik... İster sihir numaraları yapan komedyen, isterse de komedi yapan sihirbaz olun, ünvanınızdaki ikinci kelime özelliğinizi ya da esas işinizi vurgular. Dolayısıyla baskın kişiliğiniz ve performansınız esas işinizle uyumlu olmalıdır. Eğer komedyen sihirbaz iseniz yarattığınız etki komik bir sihirbaz olduğunuz olmalıdır. Sihirbazlık yapan komedyen değil.. Sihirbazlık sanatında gelişmek ve daha iyi performans sergilemek için bu ayrımı kendi kendinizde kesin olarak yapmanız gerekir.
|
|
||
|
|
|||
