جهان آكنده از زيباييست

 

از زمين ِ زير پاي

تا آسمان ِ بالاي سر

 

 

و از ابر و موج

تا كاغذ ِ ابر و باد

 

 

و از بيرنگي‌ ِ عشق

تا نقوش رنگارنگ شمشيرهاي دمشق

 

 

از تقارن ِ مهيب ِ شير

تا لطافت ِ نگاه ِ آهو

 

 

از افسون ِ نظم

تا نظام ِ بي نظمي

 

 

از رياضيات

كه شانه ي زلف پريشان ِ عالم است

 

 

تا نسيم ِ شعر

كه بيد مجنون ِ دل را پريشان مي كند

 

 

 

 

 

 

 

 

كه نامش ”هو“ست

همه ي كائنات سرودخوان

كه هو، هو

و آدميان ِ فاخته ساز

كه كو، كو؟

 

 

 

 

 

زيبايي حقيقت است

و حقيقت زيبايي است

و هر دو عين وجودند

و هر سه عين عشقند

و هر چهار همان شادي مطلقند

و هر پنج همان دل آدميست

 

 

 

كه چون

دل آدمي

اگر چه دهكده ي عالم جايگاه ِ آب و ملك و دام و دد نباشد

خانه ي عشق است

 

 

 آنجا، چون اطاق هزار آئينه ي زليخا

به هر سو بنگرد

جز جمال ِ يوسف

و يوسف ِ جمال چيزي نمي بيند

 

 

 

 

 

 

تا نقش ِ تو در ديده ي ما خانه نشين شد

هرجا كه نشستيم، چو فردوس ِ برين شد

(مولانا)

 

 

 

از خيال ِ تو به هر سو كه نظر مي كردم

پيش ِ چشمم در و ديوار مصور مي شد

(سعدي)

 

 

مراد ِ دل ز تماشاي باغ ِ عالم چيست؟

بدست ِ مردم ِ چشم، از رخ ِ تو گل چيدن

(حافظ)

 

 

 

 

 

اگر به نصيحت مولانا كه گفت:

 

جمال ِ صورت ِ يوسف ز وصف بيرونست

هزار ديده ي عاشق به وام خواه، به وام

 

از

عاشقان حـُليه ي جمالش

ديده ي عشق وام كني

 

و به تماشاي جهان پردازي

جهاني ديگر بيني

پر از فرشته

پر از رقص

پر از آواز

پر از نقاشي

پر از تنديس هاي آسماني

 

 

 

و چون ”هادلوك ِ ليس“ خواهي گفت:

 

زندگي رقصيصت بسوي خداوند

 

 

 

 

 

گر چشم ِ پاك ِ عشق بگشايي بعالم

وز خاك ِ كوي دوست يابي توتيــــــــا را

 

هر ذره را رقصان به مهر ِ دوسـت بيني

وز شوق ِ دائم جنبش ِ ارض و ســـما را

 

سرتاسر از غيب و شهود ِ مـُلك ِ هستي

فوج ِ ملِك بيني    طبــــــــايع يا قـُوا را

 

بيني نشسته بر فراز ِ هر گياهي

افراشته اي تا پروراند آن گيا را

(الهي قمشه اي)

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

روزي بيايد

و آن روز دور نباشد

كه آدميان بدين نگاه در هم بنگرند

و آنچه فرشتگان را در پيش آدم به سجود آورد

در ديده ي يكديگر ببينند

و با هم مهربان شوند

 

 

 

 

 

 

 

 

آميختن طبيعي رنگها

چون پيوند عاشقانه ي انسانها زيباست

رنگ آبي، رنگ خاكي را در آغوش مي گيرد

چنانكه آسمان زمين را

 

 

 

و از اين پيوند

درخت و سبزه و گل و گياه و درياچه و جويبار پديد مي آيد

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

نقاش

همچون باد

برنگهاي گزيده ي خويش مي وزد

و از اين وزش بر درياي كوچك ِ رنگ

موجها و حبابها پديد مي آيد

و دشت و صحرا و برف و بوران و طوفان

نقش مي شود

چنانكه در طبيعت

 

 

 

 

نقاش

نقطه اي از رنگ را

همچو موج وسعت مي دهد

و چشمي پديدار مي شود

چشمي بر آسمان كوير

چشمي در زير ِ زمين

چشمي بر لب دريا

و يا چشمي كه چون خورشيد از زمين مي رويد

 

 

 

 

 

طبيعت

همان نقاش پنهان

با قلم موي باد و باران

و جنبش خاك و گردش افلاك

هر دم هزار نقش بر بوم زمين و آسمان مي آفريند

 

 

 

 

 

 

 

 

نظم و هماهنگي ِ مرموز

و پنهان ِ منحني ابرها و

نيمرخ هاي پر دندانه ي كوهها

و رقص گستاخ و بي خيال امواج را

زيبايي بخشيده است؟

 

 

 

 

 

 

 

 

چه نظامي

بر بي نظمي كوه و ابر و دريا فرمان مي راند؟

كه هزار ماني ِ نقاش را در سلسله ي گيسوي پريشان خود اسير كرده است؟

 

 

آيا مي توان آنچه را باد بر بوم ِ كوير نقش مي كند

بر بوم ِ كاغذ آورد؟!

با همان شفافيت رنگ

و بي خيالي ِ طرح

 

 

 

 

 

 

 

 

 

آيا مي توان در هنر

طبيعتي ديگر آفريد

كه با همان قوانين طبيعت الهي شكل گيرد؟

 

 

 

و دانست كه هر چه آن خسرو كند شيرين بود؟

آيا مي توان شعري به زيبايي ِ يك درخت گفت؟

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

و نقشي بزيبايي يك سنجاب كشيد؟

 

و صدها كافر را مجاب كرد و گفت:

 

 

 

 

 

مسامانا، مسلمانان، مسلماني ز سر گيريد

كه كفر از شرم ِ يار ِ من، مسلمانوار مي آيد

؟

 

 

 

 

 

 

اين نقاشيهاي كوچك

شايد برقي رنگ پريده باشند

از اين سـُوادها و انديشه ها

و شايد

هيچ نباشند.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

دكتر حسين الهي قمشه اي

 

(كتاب مقالات - صفحه ي 357)