ว่าจากเรือนเหมือนนกที่จากรัง

                                    อยู่ข้างหลังก็จะแลชะแง้คอย

                                                                                    (พระอภัยมณี : สุนทรภู่)

                        คำประพันธ์ข้างต้นเป็นความเปรียบว่าการจากบ้านเหมือนนกที่จากรัง  ซึ่งขาดความอบอุ่นและความสุขสบาย

      4.3.2  อุปลักษณ์  คือ  การเปรียบเทียบของสองสิ่งที่โดยธรรมชาติแล้วแตกต่างกัน  แต่นำมาเปรียบเทียบเหมือนกับว่าเป็นสิ่งเดียวกัน  หรือเป็นอันหนึ่งอันเดียวกัน  ประกอบด้วยคำหลักและคำเปรียบ  มักมีคำเชื่อมว่า เป็น เท่า คือ  ตัวอย่าง เช่น

                           วิชาเป็นเพื่อนเลี้ยง              ชีวิต

                        ยามอยู่เรือนเมียสนิท               เพื่อนร้อน

                        ร่างกายสหายติด                     ตามทุกข์ ยากนา

                        ธรรมหากเป็นมิตรข้อน            เมื่อม้วยอาสัญ

                                                                                                (โคลงโลกนิติ)

                  จากคำประพันธ์ข้างต้น มีคำหลักคือ วิชา และมีคำเปรียบคือ  เพื่อเลี้ยงชีวิต โดยมีคำเชื่อมว่า  เป็น  และในบาทสุดท้ายมีคำหลีกคือ  ธรรม  และมีคำเปรียบคือ  มิตรยามสิ้นชีวิต และมีคำเชื่อมว่า  เป็น  เป็นคำเชื่อม

                           พ่อตายคือฉัตรกั้น                หายหัก

                        แม่ดับดุจรถจักร                       จากด้วย

                คำหลักของอุปลักษณ์คือ  พ่อตาย  และคำที่นำมาเปรียบเทียบคือ  ฉัตรกั้นหายหรือหัก  มือคำเชื่อมว่า  คือ  มีความหมายว่า  การที่พ่อตายก็เท่ากับลูกขาดความอบอุ่นร่มเย็น เพราะไม่มีคนดูแล คุ้มครอง และป้องกันภัยให้

      4.3.3  บุคลาธิษฐาน  คือการสมมติสิ่งที่ไร้ชีวิต  ให้มีคุณลักษณะเหมือนมีชีวิต มีจิตใจ มีความคิด มีกิริยาท่าทางเพื่อให้เกิดอารมณ์หรือสมมติสิ่งที่เป็นนามธรรมให้เป็นรูปธรรม เช่น

   บรรจถรณ์หมอนม่านมุ้ง             เตียงสมร

เตียงช่วยเตือนนุชนอน              แท่นน้อง

 Page 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20