|
ΑΠΟΣΠΑΣΜΑΤΑ
Ανάμεσα στα δυο άκρα, της ευπιστίας και της δυσπιστίας, θα είμαστε πιο κοντά στην πραγματικότητα, ισχυρότεροι, προετοιμασμένοι και με πιο απεριόριστη διάνοια, όταν ρέπουμε στην αμφισβήτηση και στην αναζήτηση (...)
Είναι θλιβερό, πραγματικό και συνηθισμένο, ότι ακόμα οι περισσότεροι άνθρωποι δεν αναγνωρίζουν πως μπορούμε να ωφεληθούμε, όταν διαθέτουμε χρόνο, για να διαβάζουμε, να στοχαζόμαστε, να γράφουμε, όταν αναζητάμε τη γνώση και τη βεβαιότητα στην άμεση εμπειρία μας, στις επιστήμες και μας ελκύουν οι
φιλολογικές δημιουργίες. Παραδόξως, ανάμεσά τους θα βρούμε ευφυείς, σπουδασμένους και πολυμαθείς ανθρώπους να θεωρούν τη διανοητική δραστηριότητα σαν έλλειψη πράξης και έτσι υπονοούμενα άχρηστη και ανεπαρκής χωρίς την εξωτερική(...)
Παράδειγμα, η άποψη ότι ο θάνατος είναι το οριστικό τέλος της ζωής και μια άλλη, ότι με το χρήμα λύνονται όλα τα προβλήματα. Είναι μερικές κοινές απόψεις, οι οποίες μπορούν και επηρεάζουν άμεσα τον
τρόπο ζωής μας και η αλλαγή της θέσης μας προς αυτές θα σήμαινε αναγνώριση πολλών άλλων λαθών και συνεπειών, θα επέφερε διακοπή ορισμένων δραστηριοτήτων, αλλαγή στη συμπεριφορά, επαναπροσδιορισμό των στόχων και των αξιών. Η διατήρηση της θέσης μας επιτρέπει να συνεχίσουμε
όπως αρχίσαμε και προετοιμάσαμε με πολλούς τρόπους, με κάποιο κόπο και χρόνο, δηλ. όπως μας βολεύει
(...)
Για ν' απαλλαγεί από την προκατάληψή του ένας άνθρωπος, ο οποίος δεν είναι φίλος του βιβλίου, για να καταλάβει τις συνέπειες πρέπει να πεισθεί ευρύτερα πως η διάνοια, η γνώση και η γλώσσα επηρεάζουν διαρκώς τη ζωή μας με άμεσο τρόπο. Πως δε χάνουμε το χρόνο μας όταν διαβάζουμε, γράφουμε και
στοχαζόμαστε, αλλά αντιθέτως τον αξιοποιούμε με τον καλύτερο τρόπο (...)
Αν θεωρούμε ζωή και προσγείωση την απορρόφησή μας από τις σχέσεις μας με δέκα ανθρώπους και πράγματα σα να ήταν εκείνα όλο το Σύμπαν, αν συμπεριφερόμαστε με την αυταπάτη ότι είμαστε η επαρκής αιτία του εαυτού μας, ενώ αγνοούμε την ίδια την ύπαρξή μας, αν θέλουμε να είμαστε ευτυχισμένοι ανεξάρτητα
από το ποιοι είμαστε μέσα από την πλάνη και την προσοχή των άλλων, αν μεταθέτουμε τη δυσαρέσκειά μας για μετά από μια ολιγόωρη σκοταδιστική διασκέδαση, αν κλείνουμε τα μάτια στις δυσάρεστες αλήθειες, τότε είμαστε άξιοι της τύχης μας. Ποια είναι η λογική και η ευτυχία μιας τέτοιας ζωής τη βλέπουμε καθημερινά στην τηλεόραση, στον κινηματογράφο, στο θέατρο και
βέβαια στην πιο άμεση εμπειρία μας (...)
Είναι στον τρόπο ζωής του φιλόσοφου ανθρώπου ν' αμφιβάλλει, ν' απορεί, ν' αναδεικνύει την ανεπάρκεια και την αβασιμότητα, ν' αποδεικνύει, να διατηρεί την εμπειρία του, να στοχάζεται για τους συλλογισμούς του, ν' αναζητάει εξηγήσεις, να προσέχει τις σχέσεις των πραγμάτων, να διατυπώνει και να
συγκεντρώνει τις απόψεις του, να διαπιστώνει τη μεγάλη άγνοιά του για την ευρύτερη αντιληπτή πραγματικότητα και πώς επιδράει παραπλανητικά στη ζωή μας ένα μικρό μέρος εκείνης μαζί με μερικούς ανθρώπους και τις σχέσεις τους. Γι' αυτό μπορεί να παρεμβαίνει στους επιστημονικούς χώρους και, χωρίς να γνωρίζει πάντοτε περισσότερα, να προσέξει κάποιες ασυνέπειές
τους, τις ατέλειές τους, ν' αμφισβητήσει θεωρίες για τις οποίες δεν αμφιβάλλει κανένας, ακόμα και να παραπλανήσει εκείνους που γνωρίζουν επαρκέστερα τα σχετικά ζητήματα. Τελικά, για τον ίδιο λόγο παρασύρεται, αναλύει πολύ τις έννοιες και τους στοχασμούς του και μπορεί να κάνει τα περισσότερα λάθη απ' όλους.
Για όλες τις επιστήμες, ο λόγος είναι το κοινό διάμεσο της δημιουργίας και της εξέλιξής τους, όπως είναι ο κορμός για το δέντρο. Πολλοί επιστήμονες θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στην εξέλιξη των επιστημών και ν' αποφύγουν πολλά αδικαιολόγητα και βασικά λάθη, αν είχαν λιγότερη άγνοια γύρω από το
λόγο ή τη φιλοσοφία και έναν τρόπο ζωής όχι αντίθετο προς την αξιοποίηση των δυνατοτήτων του. Αν όταν στοχεύουμε να πούμε την αλήθεια, να την ανακαλύψουμε, να μην κάνουμε λάθη, είναι συχνά δύσκολο έως αδύνατο αυτό να γίνει, τότε να διανοηθούμε πόσο διαστρέφεται η διάνοια μας, όταν δεν είμαστε φίλοι της αλήθειας, όταν δεν προβληματιζόμαστε για τη συμφωνία μας
με αυτήν και δεν είναι στον τρόπο ζωής μας η αναζήτηση και η ανάδειξή της.
Από το βιβλίο "Η Θεολογία της Επιστήμης"
|
