คำบุพบท

ดดดดคำบุพบท คือ คำที่ใช้นำหน้าคำนาม สรรพนามกริยา วิเศษณ์

ดดดดสรุป ห น้าที่สำคัญของบุพบทมี 3 อย่าง

ดดดดด•  นำหน้า นาม สรรพนาม กริยา วิเศษณ์

ดดดดด•  โยงคำ กลุ่มคำ ข้างหน้าให้สัมพันธ์กับคำหลัง

ดดดดด•  แสดงความหมาย อย่างหนึ่งอย่างใด (ถึง ๕ อย่าง)

ดดดดคำบุพบทแสดงความหมายดังนี้

ดดดดด•  บอกสถานที่ (ดินสออยู่บนโต๊ะ)

ดดดดด•  บอกเวลา (แม่คอยลูกจนดึก)

ดดดดด•  บอกความเป็นเจ้าของ (เสื่อผืนนี้ของผม)

ดดดดด•  บอกการใช้เครื่องมือ (แม่หั่นหมูด้วยมีด)

ดดดดด•  บอกเหตุผล (ฉันเตือนเธอด้วยความหวังดี)

ดดดดตำแหน่งของคำบุพบท

ดดดดด•  นำหน้าคำนาม

ดดดดดด- กับข้าวอยู่ ใน ตู้ดดดดดดดดดด - สุนทรเขียนจดหมาย ถึง สุรีย์

ดดดดดด- รัฐบาลจัดสรรที่ดิน แก่ ราษฎรรร - น้องไปเที่ยว กับ เพื่อน

ดดดดดด- เราต่างกันราวฟ้า กับ ดิน

ดดดด•  นำหน้าคำสรรพนาม เช่น

ดดดดดด-  คุณคิดตรง กับ ผม ดดดดดดดด- ชีวิตผมต้องตกอับ เพราะ คุณ

ดดดดดด-  เขาเห็นด้วย กับ เธอ ดดดดดดเเเ- อาหารกล่องนี้ ของ เธอ

ดดดดดด-  นี่คือหนังสือ ของ ฉัน

ดดดด•  นำหน้าคำกริยา เช่น

ดดดดดด-  คุณแม่คั้นน้ำส้ม สำหรับ ดื่ม ดดเ- จงกิน เพื่อ อยู่ อย่าอยู่เพื่อกิน

ดดดดดด-  เขาเกียจคร้านเขา จึง สอบตก ดด- ฉันได้รับบาดเจ็บ ระหว่าง เดินทาง

ดดดดดด-  เขาเจ็บมาก จน ทนไม่ไหว

ดดดด•  นำหน้าคำวิเศษณ์ เช่น

ดดดดดด-  ฉันจะรีบไป ใน ทันที ดดดดดดดด- เขาใจร้าย สิ้น ดี

ดดดดดด-  คุณพูดไป ตาม จริง ดดดดดดดดเ- โปรดวิ่งมา โดย เร็ว

ดดดดหลักการใช้คำบุพบทบางคำ

ดดดดด•  การใช้คำบุพบท “ กับ แก่ แด่ แต่ ต่อ ” มีหลักการดังนี้ “ กับ ” ใช้แสดงอาการกระชับ อาการร่วม อาการกำกับ อาการเปรียบเทียมและแสดงระดับ เช่น

ดดดดดด-  ผมเห็น กับ ตา ( กระชับ) ดดดดดเ- ป้าไป กับ ลุง (ร่วม)

ดดดดดด-  น้องเหมือน กับ พี่ (เทียบกัน) ดดดเ- ตะวันออกตรง กับ ตะวันตก(ระดั บ)

ดดดดด•  แก่ ” ใช้นำหน้าคำที่เป็นฝ่ายรับอาการ เช่น

ดดดดดด-  ผู้อำนวยการให้รางวัล แก่ พนักงาน

ดดดดดด- ความสุขจงมี แก่ ทุกคน

ดดดดดด-  คนไทยควรเห็น แก่ ชาติ ดดดดดดเ- เขาเห็น แก่ ประโยชน์ส่วนรวม

ดดดดด•  “ แด่ ” ใช้แทนคำว่า “ แก่ ” ในที่เคารพ เช่น

ดดดดดด-  แม่ถวายเครื่องไทยทาน แด่ พระสงฆ์

ดดดดดด-  เราทำบุญอุทิศส่วนกุศล แด่ บรรพบุรุษ

ดดดดดด-  อาจารย์ทูลเกล้าฯ ถวายช่อดอกไม้ แด่ สมเด็จพระบรมราชินีนาถ

ดดดดด•  “ แต่ ” ในความหมายว่า จาก ตั้งแต่ เฉพาะ เช่น

ดดดดดด-  ฉันมา แต่ บ้านดดดดดดดดดดดด - เขามา แต่ ไก่โห่

ดดดดดด-  ท่านดื่ม แต่ น้ำชา

ดดดดด•  “ ต่อ ” ใช้นำหน้าแสดงความเกี่ยวข้องกัน ติดต่อกันเป็นทางการ เฉพาะหน้าเทียบจำนวน เช่น

ดดดดดด-  เขาต่อยกันตัว ต่อ ตัวดดดดดดดดเ - คุณต้องยื่นคำร้อง ต่อ เจ้าหน้าที่

ดดดดดด-  รัฐบาลแถลงนโยบาย ต่อ รัฐสภา

ดดดดด•  การใช้คำ “ ด้วย โดย ”

ดดดดด•  “ ด้วย ” นำหน้านามหรือสรรพนาม เพื่อบอกให้รู้ว่าเป็นเครื่องใช้ และใช้ประกอบคำกริยา แสดงว่าทำกริยาร่วมกัน เช่น

ดดดดดด- ชาวชนบทนิยมรับประทานข้าว ด้วย มือ

ดดดดด•  “ โดย ” หมายความว่า “ ตาม ” เช่น

ดดดดดด-  พระเสด็จโดยแดนชลดดดดดดดดเ - ฉันมาทำงาน โดย รถประจำทาง

ดดดดด•  การใช้คำ “ ของ ” “ แห่ง ” “ ใน ”

ดดดดด•  “ ของ ” นำหน้านามหรือสรรพนามที่เป็นผู้ครอบครอง เช่น

ดดดดดด-  ของ ของ ใครใครก็หวงดดดดดดดเ - อาวุธ ของ พระรามคือศร

ดดดดดด-  พระราชนิพนธ์ ใน พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าฯ

ดดดดด•  “ แห่ง ” มีความหมายเป็นเครื่องที่มีอยู่ประจำหรือประกอบอยู่ เช่น

ดดดดดด-  นี่คือกฎ แห่ง กรรม

ดดดดดด-  ความประมาทคือทาง แห่ง ความตาย

ดดดดหน้าที่ของคำบุพบท

ดดดดแสดงความเป็นเจ้าของ เช่น

ดดดดดด-  สภาสตรี แห่ง ชาติ

ดดดดดด-  สมาคมผู้สื่อข่าวบันเทิง แห่ง ประเทศไทย

ดดดดดด-  บอกลักษณะหรืออาการ เช่น

ดดดดดด-  ผมเห็น กับ ตา ดดดดดดดดดดด- เสื้อนี้เย็บ ด้วย มือ

ดดดดดด-  เขาทำ ตาม กฎหมาย

ดดดดบอกเวลา เช่น

ดดดดดด- ท่านตื่นตั้ง แต่ เช้า ดดดดดดดดเเ- ฉันนอน แต่ หัวค่ำ

ดดดดดด- เก่งดูโทรทัศน์ตั้งสองทุ่ม จน สองยาม

ดดดดบอกสถานที่ เช่น

ดดดดดด-  ฉันลืมของไว้ ที่ ห้องสมุด ดดดดด- เสื้ออยู่ ใน ตู้

ดดดดดด-  ต้นชมพู่อยู่ ใกล้ หน้าต่าง

ดดดดบอกประมาณ เช่น

ดดดดดด-  ของห่อนี้หนัก ราว ๑ ก.ก. ดดดดเ- เติมน้ำมัน ประมาณ ๒ ลิตรนะ

ดดดดนำหน้ากรรม เช่น

ดดดดดด-  อย่างให้เงิน แก่ ขอทานเหล่านั้นเ - เขาเห็น แก่ ลูก

ดดดดดด-  จงรักษาไว้ ซึ่ง ความดี

ดดดดดด-  ปลาหมอตาย เพราะ ปาก

ดดดดดด-  การวิ่งเป็นการออกกำลังกาย เพื่อ สุขภาพ

ดดดดข้อควรสังเกตของคำบุพบท

ดดดด  ในประโยคภาษาไทย บางประโยคอาจละบุพบทได้แต่บางครั้งก็ไม่ได้ เช่น

ดดดดด•  ครูไปที่โรงเรียน กับ ครูไปโรงเรียน มีความหมายเหมือนกันประโยคนี้จึงละบุพบทได้

ดดดดด•  บุพบทแต่ละคำ อาจมีความหมายได้มากเลย ต้องพิจารณาความหมายของทั้งประโยค เช่น บุพบท “ ใน ” ในประโยคต่อไปนี้

ดดดดดด-  พระองค์เจ้าโสมเสาวลีพระวรชายาในสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ (หมายถึง ของ แห่ง)

ดดดดดด-  ในที่สุดคุณก็ทำสำเร็จ (ใน แสดงเวลา)

ดดดดดด-  มีคนอยู่ในห้อง (ในแสดงสถานที่ )

ดดดดคำบางคำ เช่น ดูกร ดูก่อน ดูซิ ดูแน่ะ ดูรา ข้าแต่ใช้นำหน้า ชื่อหรือสรรพนามเป็นคำร้องทักทายหรือคำเตือนให้รู้ตัวตามหลักภาษาไทย จัดเป็นบุพบทประเภทหนึ่ง อาจพบในหนังสือสมัยก่อน ๆ หนังสือเทศน์ ปัจจุบันมีที่ใช้น้อยมาก เช่น

ดดดดด•  ข้าแต่ ท่านผู้เจริญ ดดดดด•  ข้าแต่ ศาลที่เคารพ

ดดดดด•  ดูกร ภิกษุทั้งหลาย

ดดดดคำบุพบท แสดงความสัมพันธ์ระหว่างคำเพื่อแสดงความหมายต่าง ๆ ดังตัวอย่าง

ดดดดด•  เสื้อ ใน ตู้เป็นของใคร (แสดงความสัมพันธ์ระหว่างเสื้อกับตู้)

ดดดดคำบุพบท บางคำมีความหมายไม่แน่นอน ดังตัวอย่าง

ดดดดด•  เสื้อ ใน ตู้เป็นของใคร (แสดงความสัมพันธ์เกี่ยวกับสถานที่)

กลับสู่ด้านบน กลับสู่หน้าแรก