ALEVİLİK NEDİR NE DEĞİLDİR?
Alevilik,tüm semavi dinlerin çok öncesinden var
olan,bir olgudur.Merkezine insanı alan,insanı kul olarak görmeyen,tüm
etnik-sosyal ve inanç gruplarını eşit gören,birbirinden üstünlüğünü reddeden,
tanrıyı(bize göre var oluş) başka bir yer ve mekanda aramayan yaratılışın (varoluşun)
yaratanın kendisi olduğunun ve yaratılanın bir bütün olarak evrenin kendisi
olduğunu savunur.Bir bütün olarak evreni yaratan bir ilahi gücün bir soyut
varlığın olduğuna inanmaz bir dönem yaratılan konumunda olan bir varlığın,bir
cismin bir dönem sonra bir değişim yaşayarak yaratan konumu aldığını savunur.
Öyleyse Alevilik İslam mıdır veya başka bir din midir?
Hayır,Alevilik ne İslam ne de başka bir semavi dindir.İslamda ve diğer bütün
semavi dinlerde mutlak yaratıcı(Tanrı)vardır.Alevilikte mutlak yaratıcı
yoktur.Alevilik ve İslam konusunda bir uzlaşma zemini yaratmaya kalksak daha
Allah’ın tanımında birbiriyle uzlaşmadığını,örtüşmediğini görürüz.Daha ileri
gitmeye de gerek yoktur.Geçmişten günümüze birçok alevi düşünce adamı kendisine”
Ene’l Hak” (Ben Tanrıyım)demiştir.Çünkü kendisini varlığın bir parçası, yaratan
ve yaratılan olarak görmüştür.Varlıkta yaratıcılık üreme ,üretme,başka bir
varlığa,cisme dönüşme şeklinde görülmüştür.Daha da açacak olursak,yaratılmış her
şeyin,yaratanın bir parçası olduğunu ve bu parçaların bir araya gelmesiyle
yaratanın meydana geldiğini savunur..Buradan,alevi-sunni farkı yoktur,hepimiz
aynı dine farklı şekilde inanıyoruz diyen ve Aleviliği İslam’ın içinde eritmeye
çalışan ,kendine benzetmeye çalışanlarla aynı kulvarda koşulamayacağı
bilinmelidir.
Çünkü Alevilik, bir din değil,bir siyasi-felsefi duruştur.Buda temel insan hak
ve özgürlüklerinden,emekten,barıştan,akıldan,insan ve doğa sevgisinden ,
demokrasiden ve tüm çağdaş değerlerden yana olmak, bu değerleri sonuna kadar
savunmak ve egemen kılmaktır.
Alevilik İslam’dan zoraki etkilenmiş ve istismar edilmiştir.
Başlangıçta Alevilik, farklı etnik ve inanç kümelerinin birlikte barış içinde
özgürce yaşamasının ortak paydası olurken kendisine zoraki dayatılan Sunni
İslam’a karşı direnmiş ve kabullenmemiştir. Dünyanın Hristiyan-Müslüman şeklinde
iki kutuplu hale gelmesiyle hayatta kalma imkanını yitirmiş ve takkiye dönemine
girmiştir.Hristiyanlık ve İslamiyet’in kendisinden ziyade onun içindeki
masum-mağdur özneleri sahiplenmiş,daha sonraları bu masum-mağdur özneler(Hz.Ali
–Ehl’i Beyt-on iki imam)Aleviliği, İslamın içine çekmiştir.
İslamla uzaktan yakından ilgisi olmayan Alevilik,gerici İslama karşı çıkan ve
bütün dinleri kamu yararına yorumlayan ,günü çağa göre yaşamayı savunan ve her
inanç kesiminden(Hristiyan-Müslüman-Musevi-Doğal dinler) taraftarı olan Babailik,Sufilik,Ahilik,Hurufilik,Kalenderilik,Yesevilik,Abdallık,
Mevlevilik ve Bektaşilik adları ile farklı şekillerde sadece İslam şeriatına
değil,her türden gericiliğe çağdışılığa karşı çıkmıştır.
Emeviler döneminde İslamiyet’in tüm Arap yarımadası dışında Afrika ve İran’a
yayılması, İslam dışındaki dinlere yaşam hakkı tanımaması sonucunu doğurmuştur.
Doğal ve çok tanrılı dinler tehdit altına girmiş ve Abbasi- Emevi hilafet
savaşının başlamasıyla, Abbasiler tüm doğal dinlerin ve farklı inanç gruplarının
kendilerini özgürce ifade edeceği vaadiyle İslam dışı grupların önemli desteğini
sağlamışlardır.Bu dönemde , alevi özgürlük savaşçısı olan Eb-u Müslim-i Horasani
İslam baskısı altında olan tüm güçleri bir araya getirerek Abbasilere destek
vermiş ve Emevi saltanatının sona erdirilmesinde büyük rol oynamıştır.
Abbasiler, iktidarı(saltanatı) ele geçirdikten sonra tüm İslam dışı grupları
Müslüman olmaya zorlamış,direnç gösterenleri başta Eb-u Müslim olmak üzere
katletmiştir.Sonraki dönemlerde Hallacı Mansur vb. alevi düşüşnce önderleri
katledilmiştir.
ALEVILIGIN KAYNAKLARI HAKKINDA:
1- Zerdüslükte tanri "bir insan"(ahuramazda)
kimligindedir. Alevilikte de (basta yeniden yaratilan Ali olmak üzere tüm
insan-i kamiller)
2- Zerdüst Mazdaýa atfettigi kendi kitabi Avesta´yi kutsar,Aleviler kendi
önderlerince yazilan ve ayet olarak nitelendirdikleri kendi deyislerini
3- Newroz basta olmak üzere kis ve ilkbahatda yogunlasan kimi bayramlar
birbirine cok yakindir
4- Günes,ay , ates ve ocak Zerdüslüktede kutsanmaktadir, aleviliktede. Bilindigi
gibi zerdüslükte ates aydinligin ve iyiligin simgesi oldugu icin kutsanmaktadir.
Alevilerde de günes isiklarinin ve ates yanan ocagin ayri bir yeri vardir. Bunun
yaninda alevi cemlerinde ceragci vardir görevi kandilleri yakmaktir.
5- Bedenin ölmesi ruhun devamliligi iki ögretide de ortaktir. Alevilik bunu "
ölür ise ten ölür canlar ölesi degil" biciminde siirlestirir.
6- Tek kadinla evlilik ve ciftlerin birbirini bosamamasi iki dindede ortaktir
7- Zerdüstlükte süt kardesligi, alevilikte süt ve musahip kardeslerin
evlenmemeleri ortak bir özelliktir.
8- Dogadaki kimi varliklar gibi agaclarin kutsanmasi iki ögretide de esastir.
9- Bilindigi gibi Zerdüst bir MED boyu olan Magilerin soylu bir ailesinden
gelmektedir. Magilerin büyük bir cogunlugu sihir ve büyü ile ugrasmaktadir (ingilizcedeki
Magic sözcügüde büyük bir ihtimalle buradan gelmektedir). Sihir ve büyü
göstermek bilindigi gibi Alevi pirlerinin de önemli bir özelligidir
10- Bilindigi gibi Avesta´nin manzum lirik parcalari niteligindeki Gathalar
bölümünde dini inanc alaninda sarki ve siirlerin okunmasi , müzikal
eenstrumanlarin kullanilmasi gelenegi vardir. Alevi törenlerinde sazin, semahin
ve demin özge bir yeri oldugu bilinmektedir.
11- Gerek Zerdüstlükte gerekse Alevilikte "Kemer" simgesel bir nitelik tasir. "
yünden örme bu kusak kirmizi renklidir. Alevi Gülbanglarinda (dua) bu olgu 17
kemer- best olarak gecer."
12- Alevilikteki "eline diline beline hakim ol" belgisinin de Zerdüstlükten
geldigi söylenir(kaynak Dr. Cemsid Bender Aleviligin tarihi kökeni 6 agustos
1985)
13 Cem de yargilananin dara kaldirilmasi, sucsuz bulunanin yada ccezasini
cekenlerin dardan indirilmesi uygulamasi Zerdüstlükte Alevilige gecen bir
özelliktir. (kaynak Aleviligin kökeninindeki MAzda inanci ve zerdüst ögretisi
Berfin yayinlari 1995 sayfa 189-190)
Aleviliğin İslam dışında bir çok inançtan etkilendiğini savunan insanlara neden
hep İslamı dayatıyorsun.Herşeyimizi İslamdan alsaydık Sünniler gibi, Afgan
Talibanları gibi yaşardık.Ama bak biz onlardan çoook ama çokkkk farklıyız.
Demekki Alevilik kendine özgü bir inanç sistemi. Hristiyanlıktan tutta
Zerdüştlüğe kadar bir çok inançtan etkilenmiş. bunu kabul etmek ne kaybettirir
sana.
"Dersim Alevilerinin günese,aya ... bakarak dua etmeleri Aleviligi degil
Dersimlileri baglar." ne demek bu şimdi. Yani dilinin altındaki baklayı çıkar.
Onlar Kürt Alevisi de.. Kürtlerinde Alevi olamayacağını de. Bu durumda bu
gelenek Alevilikle değil kürtlükle açıklanabilir de... Aleviliği Türklüğe bağla....
"Bu da gösteriyor ki,bölge bölge,asiret asiret eski inanclar devam ettirilmistir
Alevilik adi altinda." Ya bu cümlene ne demeli.. Ne demek Alevilik adı altında...
Alevilik zaten bir çok inancın karşılıklı etkileşimi yoluyla ortaya çıktı.
Alevilik en az İslamdan etkilenmiştir. Bunu görmek istiyorsan Alevilerin nasıl
yaşadıklarına bir bakman yeterli. Namaz yok, oruç yok, hac yok, zekat yok,
kelime-şahadet farklı.. Bunlar değil mi İslamın beş şartı..