ดดดดหน้าที่เกี่ยวข้องของคำบุพบท

ดดดดคำบุพบท ทำหน้าที่นำหน้าคำนาม สรรพนาม กริยา วิเศษณ์ และยังมีหน้าที่เกี่ยวข้องกับคำข้างหน้าอีก เพราะคำบุพบทคล้ายกับคำสันธาน ซึ่งจะโยงคำหรือกลุ่มคำข้างหน้าและข้างหลังให้สัมพันธ์กัน บุพบทนั้นมีข้อสังเกตอยู่บางประการดังที่จะกล่าวถึงต่อไปนี้

ดดดด๑. บุพบทที่ไม่เชื่อมกับบทอื่น คือบุพบทสำหรับใช้นำหน้าคำอาลป์น

ดดดด๒. บุพบทที่เชื่อมกับบทอื่น จะมีพื้นฐานเป็นภาษาไทย เช่น

ดดดด๒.๑ คำว่า “ ซึ่ง ” ใช้นำหน้ากรรมการกในสำนวนภาษาของคนโบราณซึ่งติดมาจากภาษาบาลี จึงใช้กับสรรมกริยา (กริยาที่ต้องอาศัยกรรมมารับข้างท้าย) แต่ปกติทั่วไป บทกรรมการกจะไม่ใช้บุพบทใด ๆ นำหน้า

ดดดด๒.๒ คำว่า “ ถึง ” ใช้นำหน้าวิเศษณการกเพื่อบอกสถานที่สุดท้าย ทำหน้าที่เหมือนกับคำบุพบทว่า “ สู่ ยัง กระทั่ง ” เช่น เขาไป ถึง บ้าน เขาไป สู่ บ้าน เขาไป กระทั่ง บ้าน เขาไป ยัง บ้าน เป็นต้น นอกจากนั้นยังใช้นำหน้าวิเศษณ์บอกลักษณะเป็นผู้รับกริยา จึงนำมา

เป็นประธานของประโยคกรรมได้ เช่น ฉันถูกท่านเขียนหนังสือ ถึง เป็นต้น “ ฉัน ” ทำหน้าที่เป็นประธานกรรมการก “ ถูก – เขียน ” เป็นกรรมวาจก และคำว่า “ ถึง ” เป็นลักษณวิเศษณ์เพราะเป็นคำบุพบท แต่ถ้าเกิดมีคำนามมาเชื่อมก็จะไม่ใช่คำวิเศษณ์

ดดดด๒.๓ คำว่า “ ยัง ” สามารถใช้เป็นคำบุพบทในประโยคทั่วไปหรือคำบุพบทที่นำหน้าการิตการกเหมือนประโยคบาลีได้อีกด้วย เช่น ครู ยัง ศิษย์ให้อ่านหนังสือ ส่วนคำว่า “ ยัง ” ในส่วนที่เป็นกริยาแปลว่า “ มิ ไม่แล้ว ”

ดดดด๒.๔ คำว่า “ กับ ” ส่วนมากใช้ทำหน้าที่วิเศษณการกบอกลักษณะแสดงอาการตามบทหน้า เช่น พ่อ กับ ลูกไปเที่ยวด้วยกัน นอกจากนี้ คำว่า ” กับ ” ยังทำหน้าที่เป็นคำบุพบทแปลว่า “ พร้อมด้วย ” หรือ “ ด้วย ” แต่บางทีก็ใช้เป็นคำสันธานปนกับคำว่า “ และ ” ส่วน “ กับ ” ที่เป็นนามจะไม่เกี่ยวกับข้อนี้

ดดดด๒.๕ คำว่า “ แก่ แด่ เพื่อ ต่อ เผื่อ สำหรับ ” ต่างก็ใช้นำหน้าวิเศษณการกบอกลักษณะเป็นผู้รับอาการทั้งสิ้น แต่มีวิธีใช้ต่างกันคือ “ แก่ ” ใช้ในความว่ารับ นิยมใช้ต่อกับคำว่า “ ให้ ” เช่น ฉันเก็บเงินให้ แก่ บุตร “ แด่ ” ใช้เหมือนคำว่า “ แก่ ” แต่จะใช้นำหน้าผู้มีบรรดาศักดิ์สูง เช่น ของนี้ได้ทูลเกล้าทูลกระหม่อมถวาย แด่ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เป็นต้น “ เพื่อ ” ใช้ในความว่าต้องการให้รับภายหน้า เช่น ฉันเก็บเงินไว้ เพื่อ บุตร “ ต่อ ” ใช้

ดดดดในความว่ารับต่อหน้าธารกำนัลโดยที่ผู้รับเป็นเจ้าหน้าที่ เช่น ร้องเรียน ต่อ ผู้ใหญ่ เป็นต้น “ เผื่อ ” ใช้ในความที่ผู้รับไม่ได้รับเต็มที่ เช่น เขาเก็บเงินไว้ เผื่อ ลูก “ สำหรับ ” ใช้ในความที่ผู้ให้ตั้งใจให้เป็นเครื่องใช้หรือประจำตัวของผู้รับด้วย เช่น เขาเลี้ยงม้าไว้ สำหรับ ลูก

ดดดดหมายเหตุ

ดดดดคำบุพบท ว่า “ แก่ ” นำหน้าวิเศษณการกบอกลักษณะเป็นผู้รับทั้งนั้น แต่จะเชื่อมกับกริยาข้างหน้าแปลก ๆ ตามความนิยมของภาษาในสมัยนั้นดังนี้

ดดดด•  กริยาที่มีความว่า “ ให้ บอก ” บางทีก็ใช้กริยาเหล่านี้รวมกับกริยา “ ให้ ” เช่น มอบเงินให้ แก่ ฯลฯ

ดดดด•  กริยาที่มีความว่า “ เกิด ปรากฏ มี อยู่ เจริญ เป็น ” เช่น ความดีจง มี แก่สาธุชน เป็นต้น

ดดดด•  กริยาที่มีความว่า “ ถึง ลุ สำเร็จได้ อาศัย ตรัส ตรัสรู้ เห็น ” เช่น พระภิกษุ ถึง แก่มรณภาพ

ดดดด•  กริยาที่มีความว่า “ ทำโทษ ปรับไหม ทวงสิทธิ์ ” เช่น ศาล ปรับไหม แก่จำเลย ”

ดดดด•  ฯลฯ

ดดดด•  กริยาที่มีความว่า “ เหมาะ สม ควร ” เช่น ทำเช่นนี้ เหมาะ แก่เขาแล้ว ฯลฯ

ดดดดข้อสังเกต

ดดดดคำว่า “ แก่ กับ ” มักใช้ปนกัน แต่จะมีหลักดังต่อไปนี้

ดดดดบทที่มีคำว่า “ แก่ ” นำหน้า ย่อมทำหน้าที่เป็นฝ่ายรับอาการ ส่วนบทที่มีคำว่า “ กับ ” นำหน้า มักจะทำหน้าทีเป็นเครื่องใช้หรือเป็นผู้ร่วมกัน ดังตัวอย่างต่อไปนี้

ดดดด•  “ เรื่องนี้เกี่ยว แก่รัฐบาล ” หมายความว่ารัฐบาลต้องรับผิดชอบในฐานที่เป็นผู้ปกครอง แต่ไม่ได้ร่วมมือทำด้วยเลย “ เรื่องนี้เกี่ยว กับรัฐบาล ” หมายความว่ารัฐบาลร่วมมือด้วย

ดดดด•  “ ลักษณะนี้ ได้แก่ ก ” หมายถึง ก เป็นผู้รับลักษณะนี้ “ ลักษณะนี้ ได้กับ ก ” หมายถึงลักษณะนี้ไปร่วมกับ ก เข้า ซึ่ง ก มีอยู่แล้ว

ดดดด•  บทกรรมการกบางบทโบราณใช้ “ แก่ ” นำหน้า แก่จะทำหน้าที่เป็นผู้รับ เช่น

สัตว์ ถึงแก่ ความตาย ฯลฯ แต่เมื่อใช้ “ ซึ่ง ” นำหน้าหรือไม่ใช้สิ่งใดนำหน้าเลย จะเป็นสัมพันธ์แบบกรรมการก

ดดดด•  บางครั้ง คำว่า “ แก่ ” หรือ “ กับ ” รวมกับกริยา มีความหมายไปอีกแบบหนึ่ง

ดดดด•  คำว่า “ แต่ จาก ” เป็นบุพบทนำหน้าวิเศษณการกซึ่งบอกสถานที่อันเป็นแหล่งเดิม แต่เชื่อมกับบทหน้ามีความหมายต่างกัน “ แต่ ” ใช้ร่วมกับบทหน้าที่มีความ เคลื่อนที่มา ปรากฏทางมา เป็นผลมาโดยไม่ขาดกันเช่น น้ำไหลมา แต่ เชิงเขานั้น ฯลฯ “ จาก ” ใช้เชื่อมต่างออกไปคือจะใช้เชื่อมบทที่มีความว่า ห่างไกลออกไปพ้นกันหรือพรากออกไปพ้นกัน เช่น เขาไป จาก ศัครู เป็นต้น

ดดดดหมายเหตุ

ดดดดคำว่า “ แต่ ” โบราณใช้เชื่อมกับบทหน้าที่มีความว่ากลัวตามแบบบาลี เช่น ความกลัว แต่ โจรผู้ร้าย และคำว่า “ แต่ ” ยังคล้ายกับคำว่า “ เฉพาะ ” ได้อีกด้วย

ดดดด•  คำว่า “ ที่ ใน บน เหนือ ” เป็นบุพบทนำหน้าวิเศษณการกบอกสถานที่ แต่มีวิธีใช้ต่างกันคือ “ ที่ ” บอกบริเวณซึ่งจำกัดไม่แน่นอน อาจใช้เเทนคำ บน ใต้ ริม หรือในก็ได้ “ ใน ” บอกภายในบริเวณอีกชั้นหนึ่งและมักใช้เชื่อมกับอกรรมกริยา (กริยาที่ไม่มีกรรมมาต่อท้าย) ที่เกี่ยวกับจิตใจ แต่ถ้าเป็นสกรรมกริยาที่เกี่ยวกับจิตใจ เช่น เขารักเพื่อน ฯลฯ ถ้าดัดแปลงกริยาเหล่านี้เป็นอาการนาม (นามบอกอาการความรู้สึก) บทกรรมข้างท้ายกริยาก็กลายเป็นวิเศษณการกบอกสถานที่ไปเมื่อใช้ “ ใน ” นำหน้า เช่น ความรักในเพื่อน ฯลฯ ส่วนคำว่า “ บน เหนือ ” ใช้ร่วมกันได้ แต่บนจะใช้แทนในสำหรับของที่อยู่สูง

ดดดดข้อสังเกต

มีผู้ใช้สำนวนภาษาอังกฤษ เช่น เขียนบนกระดาษ ฯลฯ จะไม่ถูกหลักภาษาไทย ต้องใช้ว่า เขียนที่กระดาษ หรือใช้เขียนกับกระดาษ เป็นต้น คำบุพบทจะใช้ตามภาษาอื่นไม่ได้ทั่วไป

ดดดด•  คำว่า “ เฉพาะ แต่ ” สามารถใช้เป็นนิยมวิเศษณ์ (วิเศษณ์เจาะจง) หรือเป็นบุพบทก็ได้ เช่น เขาให้เงิน เฉพาะ แก่ลูก เขาเห็น แต่ แก่ลูกเท่านั้น ฯลฯ

ดดดดหน้าที่เกี่ยวข้องของสันธานและอุทาน

ดดดดคำสันธานเป็นเครื่องเกี่ยวข้องของคำ ประโยค และเนื้อความ ไม่มีข้อพิเศษ

ดดดดคำอุทานที่บอกอาการมิได้เกี่ยวข้องกับคำใด ๆ เลย แต่อุทานเสริมบทจะมีหน้าที่เกี่ยวข้องกับคำอื่นอยู่บ้างคือ อุทานเสริมบท มีหน้าที่เกี่ยวข้องเป็นบทขยายของคำเดิม และไม่เฉพาะต้องเกี่ยวข้องกับคำต่อคำ บางทีก็หลายคำหรือทั้งประโยคเลยก็มี เช่น

ดดดด๑. เฉพาะคำ เช่น กง การ รั้ว งาน เป็นต้น

ดดดด๒. หลายคำ เช่น ไม่ดิบ ไม่ดี ไม่รู้ ไม่ชี้ เป็นต้น

ดดดด๓. ทั้งประโยค เช่น ฉันไม่เข้าอก ฉันไม่เข้าใจ ฉันไม่เห็น ฉันไม่หน เป็นต้น

ดดดดข้อสังเกต

ดดดดคำอุทานเสริมบททั้งหมดไม่ต้องกระจายออกเป็นคำ ๆ บอกรวมว่าเป็นอุทานเสริมบทของคำนั้น หรือประโยคนั้นก็พอ เช่น “ ฉันไม่เข้าอก ” เป็นอุทานเสริมบทของประโยค “ ฉันไม่เข้าใจ ” เป็นต้น

หน้าก่อนหน้านี้ กลับสู่หน้าแรก กลับสู่ด้านบน