Ëma

dIdI ka pnnaa
sampadkIya
p`qama AnauBaUit ³p`qama rcanaa´

kamaroDÀ kmalaoSvar
saaxaa%kar
idnaoSanaindnaI Dalaimayaa sao cand`kanta
khanaI
[sa baar : ]Yaa mahajana
maui> : maIra saIkrI
laGau kqaaeM
har ga[- SaornaI : sauQaa Baaga-va 'dRYTa'
dao laGaukqaaeM : maMjau gauPta1
kivataeM 
yaadoM : ramadrSa imaEa
kuC nahIM haota jaba : baladova vaMSaI
]sanao kha qaa : saunaIta jaOna
phcaana : [ndu jaOna
ilaKnaa tao tumhoM qaa : rajaI saoz
]lTo pOr laaOT Aa[- : rakoSanaindnaI gauPta
Acaanak vasant [sa baar , , , : maMjau gauPta
baoiTyaaM : Saamaa
AEau : saunaIit ravat
ihssaa : inaSaa Baaga-va
jaIt iksakI : rxaa Sau@laa
rNabaaMkuraoM : ËaMit va%sa
ek haonaa : Da^• vaod 'vyaiqat'
kusaI-¸ maoja¸ iktabaoM AaOr syaahI : Alaka saao[- À sa%yaaqaI-
kuisa-yaaM : SaorjaMga gaga-
gaj,ala : pM sauroSa naIrva
]pnyaasa–AMSa
rotgaar : santaoYa gaaoyala
caaOqaa caOnala : isammaI hiYa-ta
ivarasat
maorI ivarasat : maRdulaa gaga-
vyaMgya
daMt jaanao kI pID,a : p`dIp pMt
sahBaaigata
dovaIpIz ka r> : [indra gaaosvaamaI
man~–laya
vaOidk man~aoM kI Aaraogyaa%mak laya : Da^• naIlama vamaa-
laoK
tsvaIr ka dUsara $K : maRdulaa BaTnaagar
maorI rcanaa : maorI naj,ar maoM
'Aapka baMTI' ]pnyaasa ka ]poixat pa~ – 'Sakuna' : mannau BaMDarI
pustk samaIxaa
doh sao }pr ]znao kI caotnaa ka 'AavaaM' : balarama

?caa:laoiKkaAaoM ka saaihi%yak maMca

?caa:AiKla BaartIya laoiKka maMca

sadsya saUcaI

p`vaoSaaMk
janavarI–jaUna 2003
maUlya 20 Épyao


dovaIpIz ka r> (2)
maRdulaa gaga-
hzat\ ]saka haqa CuD,akr saoMga ek Ajagar–saa rpTta huAa [malaI ko poD, pr jaa caZ,a. }pr sao ]sanao SaMBaudova kao ek baola ko naIcao KD,o doKa tao yaaoM hI hMsanao lagaa AaOr naIcao jaakr ca+anaaoM pr kUdta–faMdta ]sa Aaor cala idyaa.

SaMBaudova ek p%qar pr iGasa–iGasakr KD\ga kI Qaar toja kr rha qaa. pICo sao caaOpayaaoM kI trh saoMga kr AaOr pd\maa BaI vahIM Aa phMucaI. ]sakI Aaor sao mauD,o ibanaa SaMBaudova svagat kqana krta rha¸ "yah maora Apnaa KD\ga hO¸ dovaIpIz ka nahIM." baila donao ko ilae savaao-%tma As~ hO KD\ga. tlavaar¸ QanauYa AaOr AarI Wara bailacCod kao Saas~aoM maoM maQyama AaOr ]stro tqaa Baalao Wara ike gae tao AQama manaa jaata hO , , ,. [na saba As~aoM sao bailacCod krnao pr baila–kta- kI maR%yau hao jaatI hO.

saoMga nao saana doto hue KD\ga kao CUkr A+hasa ikyaa AaOr ifr JaUzmaUz baila donao ka Baava dSaa-to hue SaMBaudova ko saamanao gaulaaTI Barkr igar gayaa.

SaMBaudova¸ pd\maa kI Aaor doKkr mauskrae. tBaI pd\maa iGalaa–lata ko kuC p%to taoD,kr Acaanak pUC baOzI¸ "dovaÑ maOM Apnao SarIr ka r> caZ,akr dovaI kI pUjaa krnaa caahtI hMU , , ,. maoro mana maoM dao kamanaaeM hOM , , ,."

SaMBaudova nao isar ]zakr ]sao doKa¸ ifr khnao lagao¸ "SaUkr kRYNasaar¸ SarBa isaMh¸ Sauidla vyai> AaOr svaIya Aqaa-t\ svayaM ko r> sao caMiDka AaOr BaOrvaI kI pUjaa krnao ko tao inayama hOM , , ,prntu tuma tao ba`a*maNaI hao naÑ tuma Apnaa r>u donao sao Aa%mah%yaa ko pap kI BaagaI bana jaaAaogaI.

SaMBaudova ]z KD,o hue. ]nhaoMnao haqa ko maiNabaMQa pr najar DalaI , , ,klaa[- AaOr "majabaUt , , ,AaohÑ kla hI ]sa BaOMsao pr tIna baar p`har krnaa pD,a. baocaara bailadata tao maaro Dr ko AQamara hao gayaa hO. ]sanao Sa~unaaSa ko ilae hI yah baila caZ,a[- qaI." Acaanak jaOsao kao[- baat yaad Aa ga[- hao [sa trh ]nhaoMnao Apnao r> sao pUjaa krnao kI [cCa vya> krnao vaalaI ]sa laD,kI kao doKa.

tojaao_IPt caohra jaOsao dmak rha hO , , ,GauTnaaoM tk lahratI kalaI koSaraiSa jaOsao dovaI ko koSaaoM kI yaad idlaa rhI hO , ,,,, ,]sako paMvaÆ TKnaaoM tk }McaI maMUgaa kI maoKlaa sao JaaMkto daonaaoM paMva gaaya ko dUQa ko Jaaga jaOsao Jak safod. AaOr vaxa ka r> dovaI kao caZ,anao kI kamanaa rKnao vaalaI ka vaxaÆ Aaoh , , ,AaohÑ ABaI–ABaI jaOsao ba`*mapu~ maoM snaana kr ]gao hOM¸ dao–dao saUya- , , ,jagamagaato hue saUya-Wya hue jaOsao panaI ko AaMcala pr ApnaI ]cCRMKla isqait ka svaaxar CaoD, Aae hOM.

"BaagavatI kI baoTI pd\maa , , ,pd\maa hao na tumaÑ safod fUla hI ZMUZ,nao Aa[- hao naÑ AaAao maOM tumhoM lao calata hMU¸ batata hMU khaM imalaoMgao safod kMud fUla."

daonaaoM cala pD,o. daonaaoM ko Aagao–Aagao saoMga¸ kUdta–faMdta¸ hao–hao¸ hI–hI krta baZ,a calaa jaa rha qaa. kuC dUr jaanao pr ]nhaoMnao doKa¸ savaoro hI baila caZ,ae gae BaOMsao ko p`saad kao gaarao ka gaaMva ko laaoga kaT–kUTkr¸ baaMQakr lao jaanao kI tOyaarI maoM hOM. vao ]trnao lagao¸ ]nakI 'ho[-–hao' Qvaina dUr tk saunaa[- dotI rhI. Gaasa maoM pD,o¸ KUna¸ cabaI-¸ Kur¸ pMUC¸ vagaOrh kI KIMcatana krto kaOvao Saaor macaa rho qao.

"yahIM pr saba kuC saaf ikyaa qaa Saayad , , ," gad\gad\ kMz sao SaMBaudova batato gae¸ "[sa BaOMsao ka mastk }pr kI Aaor pitt huAa qaa , , ,Ateva bailadata ka saaOBaagya ivaVmaana hO. , , ,p`acaInakala maoM Saas~aoM maoM kha gayaa qaa¸ jaanatI haoÆ , , ,maihYa ko iCnna mastk ko daonaaoM nayanaaoM sao yaid AEau JaroM tao [sao BaI bailadata ko saaOBaagya ka saUcak maanato hOM.

ifr dUr sao "ho[-–hao–ho[-–hao" kI Aavaaja saunaa[- pD,I. ifr pd\maip`yaa Aa%t-naad kr ]zI , , ,iCnna mastk sao AaMsaU Jarnao ka Aqa- yaM~Naa panaa nahIM haota hO @yaaÆ hayaÑ hayaÑ ]sa BaOMsa nao BaI iktnaI yaM~Naa BaaogaI haogaI.

SaMBaudova nao ek baar ifr ]sakI trf doKa , , ,maaOna.

dovaIpIz ko [sa sqaana pr baD,a Ganaa jaMgala hO. [malaI¸ iGalaalata¸ Baolao}¸ AaMvalaa¸ pmaa , , ,@yaa nahIM hO yahaM. saoMga ]sao pkD,kr¸ saTkkr toja calanao lagaa. vah baaolaI¸ "maora janma [saI pIz maoM huAa hO¸ magar maOM phlao kBaI [sa Aaor Aa[- hMU¸ eosaa yaad nahIM pD,ta."
tuma na sahI¸ tumharo ipta ja$r Aae haoMgao." SaMBaudova baaolao.
"ek baar dovaI Aae hue ek puraoiht kao tumharo ipta nao baola ko p%taoM kI TaopI AaOr GaMTakNa- kI malaa sao sajaayaa qaa. ]sanao maMidr ko pasa na rhkr yahIM iSaivar Dalaa qaa , , ,Anya puraoihtaoM kI trh vah fla–maUla Kakr tOyaar nahIM huAa qaa varna\ ]sanao kbaUtr ka tajaa r> ipyaa qaa , , ,]sanao Apnao SarIr pr baoMt maar–maar kr Kala ]QaoD, DalaI qaI , , ,mauJao Aba BaI [sailae vah GaTnaa yaad rh ga[- hO @yaaoMik ]sa puraoiht ko¸ BaOrvaI ko sammauK tlavaar pr naR%ya krto–krto paMva kT gae qao." hI: hI: hI:. saoMga baaOnaa iKlaiKlaa kr hMsa pD,a¸ ifr bama–bama–bama–bama krta , , ,ek yaa~Idla maM~aoccaarNa krta }pr baZ, rha qaa — kamaa#yao vardo dovaI naIlapva-t vaaisanaIÀkamaa#yao prdo dovaI naIlapva-t vaaisanaI , , ,

tInaaoM Aakr ek gaufa ko saamanao zhr gae. [sa Aaor poD, lataid [tnao Ganao AaOr naIcao qao ik ]nhoM GauTnao Tok kr Aagao baZ,naa pD,a , , ,vao QaIro–QaIro baZ,to rho.

"[saI ko BaItr kuC dUrI pr hO kMud fUla."
"[sako BaItrÆ"
"haM–haM¸ [saI ko BaItr , , ,yahIM."
"saoMga baaOnaa Dr ko maaro caIK pD,a¸ "]sa trf tao AMQaora hO¸ mauJao Dr lagata hO."
"AMQaoraÆ"
"haM¸ haM¸ baola¸ baUTo JaaD, AaOr ka[- sao Baro p%qaraoM ko karNa ]sa trf AMQaora hO , , ,magar vah kMud fUla tao dugaa-–iCnnamasta ko saamanao jalatI dIpiSaKa kI trh hO jaao AMQaorI gaufa kao BaI p`kaiSat ike rhta hO , , ,AaAao¸ AaAao , , ,calaI AaAao , , ,BaItr calaI AaAao , , ,"

saoMga imanaimanaanao lagaa , , ,nahIM¸ iksaI Sat- pr Andr nahIM jaaegaa , , ,vaao Aagao hI nahIM baZ, paegaa. , , ,]sao CaoD,kr pd\maaip`yaa SaMBaudova ko saaqa svaNaa-Ba kMud fUla AaOr ]sakI paOQa laanao ko ilae AMQaorI gaufa maoM p`vaoSa kr ga[-.

pMu[- kI baola yaa bandr ko kaovaa kI¸ yao kaOna–saI baola ]laJa ga[- hO saoMga ko badna saoÆ saoMga baaOnaa Kujaata huAa¸ ]Cla–kUd macaata huAa baahr kI rh gayaa. kMTIlao JaaD,¸ vana–kusauma¸ qaokoramahI poD,¸ BaokurI ko poD,¸ banafnaI¸ ZokIyaa AaOr iGalaalata Aaid baolaaoM sao iGarI gaufa maoM AMQaoro maoM TTaolato hue kMud fUla kI Kaoja maoM baZ,o jaa rho qao SaMBaudova AaOr pd\maaip`yaa. ek jaMgal asao AatI–saI saugaMQa caaraoM Aaor vyaaPt qaI. AMbauvaacaI kI Sauiw ko idna ek AaOr Aaz saugaMiQat klaSaaoM ko jala sao jaao gaMQa AatI hO¸ vaOsaI hI gaMQa sao vaatavarNa Bara qaa. khaM sao Aa rhI hO vah gaMQaÆ

yah rhsyamayaI¸ dovaI ko r> kI gaMQaÆ

Aasapasa sao iksaI inaJa-r kI saI kla–kla saunaa[- do rhI hO. yahaM sao laga rha hO jaOsao ba`*mapu~ iksaI navavaQaU kI sauhagarat maoM phnaI¸ isakuD,I–isamaTI caadr–saI pD,I hO. ]Qar baaMdr ko kaOvaa ko spSa- sao maaro KujalaI ko saoMga baaOnaa jamaIna pr laaoTpaoT haota rha.

kuMd fUla kI ek paOQa haqa maoM ilae pd\maaip`yaa jaba gaufa sao baahr Aa[- tao ]sako baala Ast–vyast hao caohro kao Zko hue qao. vah toja kdmaaoM sao Aakr saoMga ko pasa KD,I hu[-. SaMBaudova nahIM inaklao pr ]naka gamBaIr kMz svar saunaa[- pD,a –
"yahaM pr svaNa-–vaNa- ko fUlaaoM kI BaI paOQa hO , , ,maR%yaurta dovaI ko AaBarNa sva$p saunahro fUla , , ,yao jaao baaGa ko naKaoM jaOsao kaMTaoM vaalaI lataeM hOM¸ [nhoM maOM Apnao KD\ga sao kaT DalaMUgaa. tuma yao rah phcaana laaogaI naÑ , , ,haM¸ yao rah ja$r phcaana paAaogaI."

yao iksa fUla ka praga laga gayaa ]sako SarIr maoMÆ iksakI sauvaasaÆ ?tumatI dovaI kao snaana krae gae jala kI–saI gaMQaÆ kOsaI sauganQaÆ kOsaI hO yao gaMQaÆ ivaSaala ba`*mapu~ ko vaxa sao bahtI AatI tajaa r> jaOsaI yah iksakI gaMQa hOÆ daihnao haqa maoM fUla kI paOQa AaOr baaeM haqa sao KujalaI sao proSaana saoMga kao GasaITtI hu[- pd\maaip`yaa toja kdmaaoM sao Gar kI Aaor cala pD,I.

bailaSaalaa maoM laa pTko hue BaOMsao ko pOraoM AaOr saIgaaoM maoM rssaI baaMQakr tOyaar krnao vaalao laD,kaoM ko caohraoM kao ]sanao doKa. ek dla BaOMsao kI gad-na kI camaD,I kI nama- banaanao ko ilae klaSa pr panaI ]MDolao jaa rha hO. Aaoh¸ AaohÑ baocaaro baobasaI sao CTpTato BaOMsao kI saIMgaaoM sao laokr paMvaaoM tk rssaI sao jakD, rKa hO. kOsaa inassaMga–inassahaya hO baocaara jaanavarÑ

vah Baagakr SaMBaudova pr jaa igarI , , ,SaMBaudova ko haqaaoM sao KD\ga iCTk kr dUr jaa igara. ]sanao Apnao tIKo naaKUnaaoM sao SaMBaudova ko vaxa kao xat–ivaxat kr Dalaa. , , ,hayaÑ hayaÑ ek baar BaI ek pla kao kuC saaocaa nahIM. ]sanao daonaaoM haqaaoM maoM SaMBaudova ka r> , , ,

hD,baD,akr pd\maaip`yaa ]z baOzI. @yaa sapnaa doKa , , ,ho BagavaanaÑ ]sao eosaa sapnaa @yaaoM AayaaÆ AaQaI rat kao vah maaMko ibaCaOnao ko pasa ga[-¸ ]sakI macCrdanaI hTakr ihlaa–ihlaakr jagaayaa AaOr ffk–ffk kr raonao lagaI. macCrdanaI iKsakakr maIzo tola ko ide kI ba%tI kao qaaoD,a }Mcaa krko¸ yaSaaoda BaI ]z ga[- AaOr haya–haya krnao lagaI¸ "hayaÑ maorI baccaI¸ @yaaoM rao rhI hOÆ baaola na. @yaaoMÆ pIz ka daga baZ, tao nahIM gayaaÆ doKM\U¸ jara doKMU taoÑ Agar kuC huAa BaI hO tao tuJao hma Sahr lao jaaeMgao¸ [laaja krvaaeMgao , , ,naa¸ rao mat maorI baccaI." maaMka haqa ksakr pkD,o hue pd\maip`yaa baaolaI¸ "mauJao Dr lagata hO¸ maaM baD,a Dr lagata hO."
"AaohÑ magar @yaaoM baoTI¸ Dr @yaaoM lagata hOÆ"

pasa vaalaI kaozrI sao BaagavatI BaI ]zkr calao Aae. ]nakI KD,a}M kI KTpT Aavaaja saunakr pd\maa yaSaaoda ko galao sao ilapT ga[-.

BaagavatI nao DpT idyaa¸ "ibaiTyaa AMQaoro kmaro maoM DrtI hO tao tU @yaaoM nahIM saaotI ]sako pasa , , ,@yaaoM nahIM rhtI vahaMÆ"
"nahIM¸ nahIM¸ mauJao Dr nahIM lagata¸ maOM AkolaI hI rhMUgaI." pd\maa ifr saubaknao lagaI , , ,ifr Apnao kmaro maoM calaI ga[-¸ drvaajaa band ikyaa AaOr ibastr pr pD, ga[-. ratBar maaM–baap jamaIna pr baOzo @yaa kroM¸ @yaa na kroM saaocato rho , , ,ek baar banaarsa maoM saMskRt pZ, rho Baa[- caMd`naaqa kao baulaanao ka #yaala BaI Aayaa pr iksaI inaYkYa- pr nahIM phMuca pae.

ZM–ZM–ZM , , ,BaoMpU–BaoMpU bajaata huAa ek samadla dovaIpIz sao naIcao ]tr rha qaa. SaMK¸ GaMTa AaOr BaaoMpU kI Aavaaja sao idSaaeM mauKirt hao ]zIM. KulaI jagah ko saaro laaoga kaolaahla macaato hue baahr inakla Aae , , ,BaaoMpU ZM–ZM , , ,ZM. haqa maoM kuSa AaOr tulasaI maalaa ilae [na naMdkumaar daolaa[- htait kuTMubajanaaoM ko saaqa ]tr rho hOM. Apnao pUva-ja saat pu$YaaoM ka Eaaw–kaya- sampnna kr vao ipNDdana ko ilae SaaoBaayaa~a maoM nadI kI Aaor jaaeMgao. k_avar¸ svasqa AaOr gaaor saahba sao – naMd daolaa[-. Aajakla tao Apnao sao naIcao vaalaaoM ko saaqa BaI irSta donao ka irvaaja cala pD,a hO. [nakI yao laD,kI Baanaumait dixaNa maoM Avasqaapnna jamaIna–jaayadad vaalaaoM ko Gar byaahI hO.

ipMDdana doKnao ko ilae jamaa hu[- BaID, maoM laaogaaoM kI kanaafUsaI Sau$ hao ga[-¸ "baD,I jaaordar SaadI haogaI¸ doKnaaÑ Aaja saubah sao laaoga }pr caZ,to calao Aa rho hOM¸ doKao kOsao caIiTyaaoM kI ATUT laa[na jaOsao Aato jaa rho hOM."

yaSaaoda Aba tk }pr jaa caukI qaI. naMd daolaao[- kI p%naI ko saaqa ]naka maolajaaola qaa. pd\maa BaI Apnao ipta ko saaqa baahr inaklaI. Acaanak ek caIK ko saaqa pd\maa vaapsa Gar maoM jaa GausaI. BaagavatI kao samaJato dor na lagaI ik ]sanao BauvanaoSvar kao doK ilayaa hO. haM¸ vaao BauvanaoSvar hI tao hO [sa jaulaUsa ko saaqa. haM¸ haM vahI h+a–k+a¸ vahI caohra–maaohra¸ Ganao baala¸ GanaI maMUCoM saba kuC vaOsaa hI hO. SaaMitpurI QaaotI kI iknaarI ka rMga tk saaf idKa[- do rha hO. iktnao SaaOk sao ]sao jaMvaa[- banaakr laae qao. Saas~ kI baataoM pr ]sako saaqa iktnaa tk-–ivatk- ikyaa krto qao¸ gaaomaod yaanaI 'ipMgala sfiTk' ko baaro maoM hmaoSaa bahsa haotI qaI. ivapi%t ko samaya kvaca–sva$p¸ [-Yyaa-¸ WoYa¸ raga–ËaoQaaid kao dUr krnao maoM sahayak¸ gaaomaod kI p`yaaojanaIyata naarI ko ilae AiQak haotI hO yaa nar ko¸ [sa baat kao laokr sasaur–jaMvaa[- maoM kma tk- haoto qaoÑ

gaaomaaMsa ko–sao rMga ko [sa p%qar kI AMgaUzI ]nhaoMnao ]sao dI qaI. vaao doKao¸ Saayad vahI camak rhI hO. janma–pi~ka maoM rahu–daoYa qaa. kma-naaSa , , ,prs~Igamana , , ,Aaoh , , ,Aaoh , , ,saarI baatoM ekaek yaad Aa ga[- ]nhoM. vaao doKao , , ,doKao¸ [sa trf sao najaroM bacaa rha hO¸ ifr laaogaaoM ko baIca caohra Cupanao kI kaoiSaSa kr rha hO.

"hramajaada , , ,hramajaada ku%ta khIM ka , , ,tora , , ,tao , , ,tora vaMSa samaUla , ,

maMuh pr Aa rhI hOÆ rama ramaÑ [sa bauZ,apo maoM jabaana pr eosaI baatoMÆ CI: CI: CI:."

GaMTo kI ZM–ZM–ZM naIcao tk ibaKr ga[-. maQau–ma@KI kI gaunagauna kI trh BaID, kI gaunagaunaahT BaI QaIro–QaIro naIcao kI Aaor ]tr ga[-.

BaagavatI baD,o duK sao baaolao¸ "eo pd\maaÑ [sa AMQakUp maoM pD,I–pD,I tao tU kMkala bana jaaegaI. sauna¸ vaao jaba [Qar Aayaa hI hO tao maaOka doKkr baatcaIt calaanaI pD,ogaI. baaTaorhaT jaOsao gaaMvaaoM maoM ba`a*maNa–gaaosvaaimayaaoM ko yahaM dao–dao tIna–tIna pi%nayaaM caOna sao ek saaqa rhtI hOM ik nahIMÆ saba saaqa imalakr sauK–caOna sao jaIvana ibatatI hOM."

pd\maaip`yaa sacamauca SaadI maoM jaanao ko ilae rajaI hao jaaegaI vah BaagavatI nao saaocaa tk nahIM qaa.

vaao¸ vahI War pr KD,I hO , , ,BaagavatI kao jaOsao ApnaI AaMKaoM pr ivaSvaasa nahIM hao rha qaa. ApnaI SaadI ka jaaoD,a¸ paT kI maoKlaa–caadr Aaka ]sa pr iktnaa jaMca rha hO. AaOr kpala pr yah @yaa hOÆ vaao jaTaQaairNaI vaOYNavaI pu$Ya kao maaohnao vaalaa jaao maM~ isaKa ga[- qaI , , ,isandUr do ga[- qaI , , ,vahI isandUrÆ pit ko vaSaIkrNa ka gaaoraocana isandUr AaOr Apnao klaojao ko r> sao ike isandUr kI jagamagaatI ibandIÑ dovaI caamaMuDa ko r>vaNa- nao~aoM kI trh ]jjvala ibandIÑ haM¸ haM¸ inaScaya hI iksaI vaOYNavaI ko vaSaIkrNa ka ica*na. kOsaI dmak rhI hO ]sako maaqao kI ibaindyaa.

BaagavatI Aaxaop ko svar maoM icallaae¸ "ibaiTyaa¸ ArI ibaiTyaa¸ ArI ibaiTyaa¸ tU @yaa sacamauca vahaM jaaegaIÆ" ifr Aagao baZ,kr ]sako maaqao pr haqa forto hue baaolao¸ "maOM tao tuJasao majaak kr rha qaa , , ,maOMnao tao eosao hI , , ,

pd\maa isar Jaukakr ipta kI baatoM saunatI rhI magar kao[- ]%tr nahIM idyaa AaOr baat jaOsao hI K%ma hu[- tojaI sao }pr kI Aaor cala dI. ipClao dao saala maoM iksaI nao ]sao [tnaI tojaI sao calato nahIM doKa qaa. vaja`aht–sao BaagavatI vahIM KD,o ko rh gae.

ivavaahsqalaI pr kdma rKto hI saarI kI saarI AaMKoM ]saI kI Aaor mauD, ga[-M. ipClao dao vaYaao-M maoM vah iksaI SaadI–byaah maoM ga[- BaI tao nahIM. Aaja vah samaaja jaOsao ]sao phlaI baar doK rha qaa. pit Wara %yaagaI hu[- ]sa dovaIpIz maoM vahI phlaI laD,kI hO , , ,ekmaa~ vahI. AaohÑ AaohÑ yao kOsaI najaroM GaUr rhI hOM ]saoÆ ]sako saaro kpD,o–la%to ]tarkr¸ ]sao sabako saamanao inava-s~ krnao ka hI Aayaaojana laga rha hO vah.

zIk samaya pr laavaNya nao Aakr ]sao bacaa ilayaa¸ "Aa¸ Aa jaaÑ tU cala¸ ]Qar pana–taMbaUla kaTnao vaalao kmaro maoM cala kr baOz¸ yahaM nahIM."

pana–taMbaUla kaTkr rKnao vaalaI jagah jara Alaga–qalaga–saI qaI. ba`*mapu~ sao panaI laanao vaalao rasto ko krIba hI qaI vah kaozrI¸ ijasako baahr p%qar kI saIiZ,yaaM banaI hu[- qaIM. yahaM sao Baaoja pkanao vaalaI AaOrtoM Anavart Aa–jaa rhI qaIM. Baaoja ko ilae maaro gae bakraoM kI Kala BaI iksaI nao ]Qar rasto maoM hI psaar rKI qaI. gaaoQaUila haonao kao BaI. Zaola–taSao bajaanao vaalao AaOr dUsaro laaogaaoM ko Saaor–Sarabao maoM kana bahro hao rho qao.

daonaaoM sahoilayaaM TpaTp saIiZ,yaaM ]trnao lagaIM. pUnama kI rat. ba`*mapu~ sao inaklaI iksaI saV:snaana YaaoDSaI ko SauBa` stna–saa AakaSa ka pUNa-cand` Aba ibalkula inaravarNa qaa.

BaoMpU–BaoMpU–BaoMpU Aavaaja QaIro–QaIro dUr hao ga[-. pana–taMbaUla kaozrI maoM jyaada laaoga nahIM qao. laavaNya nao ]sao ek maaoZ,o pr laakr ibazayaa AaOr baaolaI¸ "rat haonao vaalaI hO¸ [Qar kao[- Aata–jaata nahIM hO. sauna¸ maOM ]sao yahaM baulaa laa}MgaI¸ vaao ja$r baat krogaa. toro mana maoM jaao kuC BaI Aae¸ saba Kulakr kh donaa. caaho Kcao-–vacao- kI baat hao yaa Apnao Baagya kI¸ kh donaa hma Anyaaya caupcaap sahnao vaalao nahIM hOM¸ haM."

BaoMpU–BaoMpU–BaoMpU , , ,dUr sao ifr Aavaaja Aa[-. sayaanaI AaOrt kI trh laavaNya nao QaIro–sao kana maoM kha¸ "isaf- maMuh sao nahIM¸ mana sao¸ tna sao¸ hr trh baat krnaa. yauvatI Apnao p`omaI sao jaba [sa trh sao p`oma inavaodna krtI hO tba GamaND¸ ijad¸ AhMkar¸ gaussaa saba kuC rot kI dIvaar kI trh Zh jaata hO¸ samaJaIÆ Aro¸ eosao maoM tao AcCo–AcCo Saor BaI caUho bana jaato hOM." pd\maa ina$%tr. laavaNya¸ BauvanaoSvar kao ilavaanao }pr calaI ga[-. , , ,dovaI pIz ko }pr jaOsao caaMdnaI rat kI kao[- [-SvarIya laIlaa KolaI jaa rhI hOM , , ,]nako vaxa pr baMQaI hOM kMud–fUlaaoM kI caaolaI. , , ,AaohÑ kMud fUlaÑ haM¸ yao doKao caaraoM Aaor SauBa` Svaot kMud–fUla hI tao ibaKro pD,o hOM. dovaI ko vaxa pr BaI ksaI hu[- SauBa` kMud fUlaaoM kI baaMQanaI.

ZM–ZM–ZM¸ BaoMpU–BaoMpU–BaoMpU , , ,piNDt jala laokr }pr jaa cauka qaa. , , ,jaMgalaI¸ ihMs~ jaMtuAaoM ko sao lapkto hue Aa phMucao laavaNya AaOr BauvanaoSvar. laavaNya nao pana–taMbaUla kaTnao ko ilae Aae caakraoM kao drvaajao pr hI }pr jaanao ko ilae kh idyaa.

daonaaoM maaoZ,o¸ laokr Aamanao–saamanao baOz gae. nahIM , , ,nahIM¸ BauvanaoSvar isar ]zakr najar nahIM imalaa pa rha. basa baobasaI maoM kho jaa rha hO¸ "@yaaoM laa[-Æ yahaM @yaaoM laa[-Æ"

laavaNya ]sasao kuC na khkr pd\maaip`yaa sao baaolaI¸ "pd\maa sauna¸ tU [sasao jaI Kaolakr saba kuC khnaa¸ saarI baatoM saaf kr laonaa AaOr caaho tao BarpUr takt sao gaala pr eosaa caaMTa jaD,naa ik yaad rKoÑ"

BauvanaoSvar Jallaakr ]z KD,a huAa AaOr "laavaNyaÑ @yaa khaÆ @yaa kha tUnaoÆ" khta huAa baahr kI Aaor lapka.

magar pd\maaÆ pd\maa vao @yaa kr baOzIÆ kOsao [tnaa saahsa jauTa pa[-Æ plak Japkto ]sanao BauvanaoSvar ko pasa jaakr ]saka haqa pkD, ilayaa. pd\maa ko haqa ko spSa- sao AaOr ]sako [sa ApUva- dussaahsa sao BauvanaoSvar kao jaOsao saaMp saMUGa gayaa. jaata–jaata vah ifr Qap sao maaoZ,o pr baOz gayaa. [sa gaD,baD,I AaOr hD,baD,I maoM sauyaaoga pakr laavaNya vahaM sao iKsak laI.

pd\maaip`yaa nao Aba BauvanaoSvar ko ek haqa kao Apnao saInao sao lagaakr fUT–fUTkr raonaa Sau$ kr idyaa.

kuC dor rao–Qaaokr ]saka isasaknaa kma huAa tba ]sanao QaImao svar maoM kha¸ "doKao¸ jara doKao tao maorI pIz ka daga jara BaI baZ,a nahIM hO , , ,yao doKao¸ doKao naÑ"

AroÑ Aro¸ yao vah @yaa kr rhI hOÆ ]sakI AaMKaoM ko saamanao hI ]sanao AMtvaa-sa Kaola idyaa , , ,AaohÑ Aaoh¸ yao hao @yaa rha hOÆ yah saba @yaa hao rha hO ]sako saamanaoÆ caaMdnaI AaOr ima+I ko ide kI raoSanaI maoM ]sakI maaMsa doh saaonao–saI dmaktI hu[- BauvanaoSvar kI AaMKaoM kao cakacaaOMQa krnao lagaI. , , ,nahIM , , ,nahIMÑ yahaM jyaada dor tk [sa trh baOzo rhnaa zIk nahIM haogaa. vaOsao BaI saba laaoga yahaM [sao CaoD, ide jaanao kI baat jaanato hI haoMgao.

haM¸ haM¸ saBaI laaoga , , ,saBaI laaoga jaanato hOM.

BaoMpU–BaoMpU krto ifr laaoga piva~ panaI laonao jaa rho hOM. vaao doKao¸ vaao ca+anaoM. ikMvadMtI ko Anausaar¸ daolaa[- svaamaI kI maR%yau ko baad ]nakI pi%nayaaM ijana ca+anaaoM sao nadI maoM kUdI qaIM¸ vao ca+anaoM Aba BaI panaI ko }pr inaklaI jahhistyaaoM–saI dIK rhI hOM. ba`*mapu~ kI tIKIlahroM $phlaI tlavaar banakr ]na pr vaar krtI jaa rhI hO. pd\maaip`yaa AaOr BauvanaoSvar Baaor haonao tk yaanaI dUlha–dulhna ko gaajao–baajao saiht naIcao calao jaanao tk ]saI kmaro maoM rho , , ,

ijasa idna BauvanaoSvar nao Aakr BagavatI ko AaMgana maoM kdma rKa¸ yaSaaoda AaOr kuC yajamaana Aakr saamanao ikMkt-vyaivamaUZ,– sao KD,o rh gae. isaf- yaSaaoda @yaaoM¸ AD,aosa–pD,aosa maoM ijasanao BaI saunaa¸ vah maaro kaOtUhla ko caaOtala maoM daOD,a calaa Aayaa. iksaI yajamaana nao bauiwma%ta ka pircaya doto hue¸ ek baD,a pIZ,a laakr BauvanaoSvar kao baOznao kao kha.

BaagavatI ]sa samaya naad ko iknaaro haqa–pOr Qaaokr pUjaa ko ilae tOyaar hao rho qao. Kbar pato hI vao naMgao badna hI daOD,o calao Aae. BaID, kao zolato hue vao BauvanaoSvar ko saamanao Aa KD,o hue. gaussao sao kaMpto hue baaolao¸ "Aba yahaM @yaa laonao Aae haoÆ"
BauvanaoSvar kuC nahIM baaolaa.
"naMd daolaao[- kI baoTI kI SaadI maoM Saayad daonaaoM baat kr cauko haoÆ"
"haM¸ kr cauko hOM."
"tba tao laonao ka inaScaya krko hI Aae haoAaogao."

BauvanaoSvar nao isar Jauka ilayaa.

Aasapasa [k{o hue javaana–baUZ,o saaro laaogaaoM ko maMuh Kulao qao AaOr kana KD,o qao ik BauvanaoSvar Aba kuC kho , , ,tba kuC kho. ]sanao jaoba sao jaUT ka ek baTuAa inakalaa AaOr BagavatI ko pOraoM ko pasa rK idyaa. yaSaaoda rao pD,I.

"yao zIk nahIM. yao AcCa nahIM kr rho hao. ek laD,kI kao Agar saamanao ko drvaajao sao ilavaa laato hao tao dUsarI kao ipCvaaD,o Qakola donaa kao[- AcCI baat nahIM hO. laD,ikyaaM kao[- baajaar kI gaaya–bakrI tao hO nahIM naÑ"

BaID, maoM saBaI nao isar ihlaayaa AaOr samavaot svar maoM baaolao¸ "yao AcCa nahIM huAa. kilayauga hO¸ Gaaor kilayauga."

BauvanaoSvar nao haqa }Mcaa ]zakr saBaI ko svaIkRit laonao ko lahjao maoM kha¸ "pd\maaip`yaa kao tao maOM lao jaa}Mgaa¸ magar ]sako ilae mauJao qaaoD,a samaya caaihe. Asala maoM pd\maa ko baad maOM baMgara kI laD,kI lao Aayaa qaa¸ ]sao rajaI krnaa pD,ogaa , , ,vaao rajaI hao jaaegaI , , ,baD,I saIQaI laD,kI hO.

BaID, maoM ifr AahÑ AaohÑ hayaÑ saunaa[- donao lagaa¸ jaOsao saBaI kao ekbaargaI ]sa na[- vaalaI laD,kI ko p`it BaI sahanauBaUit mahsaUsa hao rhI hao. BauvanaoSvar ifr kuC samaya tk maaOna rha.

BaagavatI nao baTue kI Aaor [Saara kro pUCa¸ "[samaoM @yaa hOÆ"
"kuC $pyao hOM¸ ]sako Kca- ko ilae."
Aasapasa KD,o javaana–baUZ,o saba zzakr hMsa pD,o¸ jaOsao kh rho haoM¸ "dao saala baad jaakr Kca- kI baat yaad Aa[-Ñ"

]sa idna tao BauvanaoSvar jyaada nahIM $ka¸ caaya¸ pana–taMbaUla laokr hI vaapsa calaa gayaa. jaato va> pd\maa sao imalanao maoM BaI ]sao saMkaoca huAa¸ @yaaoMik saaro ko saaro laaoga maMuh baae vahIM KD,o qao. baad mao  BauvanaoSvar A@sar jaanao–Aanao lagaa. phlao–phlao baOzk maoM hI baOzkr baat krta qaa. baad maoM pd\maa ko kmaro maoM BaI jaanao lagaa.

QaIro–QaIro saba kuC saamaanya–saa hao gayaa. kBaI–kBaar BauvanaoSvar ko saaqa ]sako kuC daost BaI Aanao lagao. javaana vaOV mahond`¸ hatI ka mahlaadar dyaarama vagaOrh BauvanaoSvar ko saaqa–saaqa BaagavatI ko Gar Aayaa krto qao. caaya–panaI pIkr pana–taMbaUla Kakr gaPpo maarto hue kBaI–kBaI AaQaI rat ko baad hI laaOT pato qao. , , ,pd\maaip`yaa BaI QaIro–QaIro ]nasao kafI Kula ga[-.

 , , ,ifr BaagavatI ko baramado maoM hI taSa ka AD\Da BaI jamanao lagaa. AD,aosa–pD,aosa ko BaI dao–ek navayauvakaoM ka Aanaa–jaanaa Sau$ hao gayaa. pd\maip`yaa ko haqaaoM kI banaa[- hu[- caaya maoM ]nhoM jaOsao maidra kI maadkta ka Aasvaad imalata qaa. vao BaI klak%to kI rasaibaharI laona yaa imajaa-pur sT/IT ko baMgaalaI baabaU kI trh kaMQao pr Saa^la Dalakr¸ baIca kI maaMga inakalakr¸ 'baabaU' banakr Aanao lagao. [tnao idnaaoM SmaSaana–sao SaaMt Gar maoM ifr sao jaOsao saUya- kI na[- ikrNa Aa pD,I. maaOka pakr BauvanaoSvar BaI Aba inabaa-Qa pd\maaip`yaa ko kmaro maoM calaa Aata qaa.

kait-k maasa ko Sau@la pxa kI caaMdnaI maoM baOzk maoM BauvanaoSvar vagaOrh taSa Kola rho qao. ]nako saamanao ek laalaTona jala rhI qaI. [tnao maoM kmaro ka drvaajaa zolakr pd\maa BaagatI–saI ipCvaaD,o kI Aaor jaanao lagaI¸ magar baIca maoM hI vah AaMgana maoM baOz ga[- AaOr kO pr kO krnao lagaI.

"haya–haya¸ @yaa hao gayaa maorI baccaI kaoÆ" khkr yaSaaoda ]sao KIMcakr kueM ko krIba lao ga[-.

laaoga–baaga taSa Kolanaa band kr ek–dUsaro ka maMuh taknao lagao , , ,ifr sabakI najar ek saaqa BauvanaoSvar , , ,vah pOr pTkta huAa BaagavatI ko kmaro maoM calaa gayaa.

]sa idna ifr taSa ka Kola nahIM jama payaa. sabakao lagaa baat gamBaIr hO. haMÑ baat tao gamBaIr hI qaI.

saaOBaagya kMuD kI saIiZ,yaaoM pr baOzkr BauvanaoSvar nao saaro baujaugaao-M ko saamanao svaIkar ikyaa ik pd\maaip`yaa ko gaBa- maoM ]sakI saMtana hO. baD,o–baUZ,aoM kao saaYTaMga p`Naama krko ]sanao Apnaa daoYa svaIkar ikyaa. ]sako baad ek kalao bakro kI baila dokr¸ dovaI–dSa-na krko vah naIcao ]tr gayaa.

baD,o ]%fulla mana sao vah naIcao Aayaa qaa.

icantaivaYT BaagavatI QaIro–QaIro ]tr rho qao. ]naka svaasqya kafI igar gayaa qaa. vao saaoca maoM DUbao qao. rh–rhkr yahI #yaala Aa rha qaa ik sacamauca saarI samasyaa ka [tnaa sahja samaaQaana hao sakta hO @yaaÆ [tnaI gamBaIr samasyaa¸ jaao dao barsaaoM sao ]nhoM AMdr hI AMdr Kae jaa rhI qaIÑ yah kOsaa yauga hOÆ kOsaI baatoM hOMÆ ho mahamaayaa , , ,yao @yaa doK rha hMU maOMÆ

yaSaaoda nao baila ka p`saad pakr sabakao idyaa , , ,ifr saaro kpDo,–la%to ba@sao vagaOrh laakr ]sanao baahr baramado maoM rKo , , ,ifr ek baar caaOtala BaID, sao Bar gayaa.

kuC dor baad pd\maaip`yaa nao maaM kao pukara¸ "maaM¸ ]nhoM jara yahaM baulaanaa taoÑ"
"ArI jaanao ko va> Aba @yaa kama Aa pD,aÆ"
"Aao hao. kh rhI hMU na¸ baulaa jaldI baulaa."

BaagavatI ko kmaro maoM yajamaanaaoM sao baityaa rho BauvanaoSvar kao yaSaaoda nao AaMK ko [Migat sao baahr Aanao sao kha. vah baahr Aayaa tao QaIro–sao baaolaI¸ "vah kuC khnaa caahtI hO."
"Aba @yaa khnaa hOÆ"
"maOM @yaa jaanaMU ]sao jaato–jaato @yaa yaad Aa gayaaÑ"
KOrÑ BauvanaoSvar ]sakI kaozrI maoM gayaa , , ,doKa vah phna–AaoZ,kr tOyaar hao ga[- qaI. maaqao pr laala–isandUr kI ibaindyaa jagamaga–jagamaga dmak rhI qaI. laala , , ,ibalkula baila sao tajao r>–saI laalaÑ
"@yaa baat hOÆ"
"ek baat khnaI hO¸ phlao drvaajaa band krao."

dovaIpIz sao Zaola–taSao p`caND Qvaina saaro ko saaro vaatavarnA maoM gaMujaayamaana qaI , , ,haM¸ haM¸ BaOMsao kI baila dI jaa rhI haogaI , , ,laaoga BaOMsao kI gad-na pr klaSaaoM panaI Dalao jaa rho haoMgao , , ,Saayad , , ,
"Aro¸ batatI @yaaoM nahIM @yaa khnaa hO."

BauvanaoSvar sao kuC dUr jaakr vah saamanao kI dIvaar sao iTkkr KD,I hao ga[-. jaUD,a Kaola¸ saarI koSaraiSa maMuh¸ kMQaaoM AaOr pIz pr ibaKr ga[-. ]sako dao kjararo nayana kuC ivasfairt haokr AaOr BaI baD,o–baD,o laganao lagao , , ,saInaa caZ,nao–]trnao lagaa , , ,vah haMfnao lagaI.

ek–ek kr k[- doivayaaoM kI mauKakRit BauvanaoSvar kI AaMKaoM ko Aagao GaUmanao lagaI , , ,kalaI¸ tara¸ mahaivaVa¸ BauvanaoSvarI , , ,

vah baaolaI¸ "AcCa tao Aap saMtana kao ApnaI batato ifr rho hOMÑ"
"haM¸ kh rha hMU¸ AaOr khMUgaa BaI , , ,dao mahInaaoM sao , , ,"
"yao saMtana AapkI nahIM hOÑ"
"@yaa , , ,Æ"
"yao , , ,saMtana , , ,AapkI nahIM hOÑ"
"maorI nahIM , , ,Æ"
JapTkr vah krIba Aayaa AaOr ]saka haqa pkD,kr iJaMJaaoD,to hue pagala kI trh pUCnao lagaa¸ "kaOna hOÆ baaola vaao kaOna hOÆ iksaI saMtana hO yaoÆ"
"yah saMtana baila donao vaalao SaMBaudova kI hO."
"SaM , , ,Bau , , ,do , , ,va, , , ,Ñ" drvaajao pr lauZ,k gayaa BauvanaoSvar.

Anauvaad naIta banajaI-
11–DI¸ maala raoD ApaT-maoMTsa¸
idllaI ivaSvaivaValaya¸ idllaI – 110007