8. Chương Biện Âm:
Khi đó, ngài Biện Âm ở trong hàng đại chúng, đứng dậy đi quanh bên hữu của Phật ba ṿng, rồi lạy Phật, quỳ thẳng mà bạch rằng:
Bạch Đức Đại Bi Thế Tôn, vừa rồi ngài dạy ba pháp môn tu hành như thế thật là hy hữu.
Nhưng các vị Bồ Tát, khi muốn nhập Viên Giác, đối với ba pháp môn phương tiện nầy, có mấy cách tu tập?
Cúi xin Đức Thế Tôn v́ đại chúng hiện tại và các chúng sanh đời sau, phương tiện mở bày, khiến cho chúng con đều ngộ được tướng chơn thật.
Thưa thỉnh như vậy ba lần rồi ngài Biện Âm Bồ Tát kính cẩn lạy Phật rồi trở lui.
Khi đó, Đức Thế Tôn khen ngài Biện Âm Bồ tát và dạy rằng:
Nầy thiện nam, quư lắm. Ông v́ các đại chúng hiện tại và chúng sanh đời sau mà thưa hỏi Như Lai có bao nhiêu cách tu tập. Ông nên chăm chú nghe, Như Lai sẽ v́ các ông chỉ giáo.
Khi đó, ngài Biện Âm Bồ Tát cùng với đại chúng đồng im lặng hoan hỷ nghe lời Phật dạy bảo.
Nầy thiện nam, tánh Viên Giác thanh tịnh của tất cả Như Lai vốn không có “ pháp bị tu “ và “người tu tập“. Song v́ các vị Bồ Tát hiện tại và các chúng sanh đời sau chưa nhập được Viên Giác, c̣n phải phương tiện dùng huyễn pháp để tu tập; V́ thế nên chia ra có hai mươi lăm cách tu như sau:
1. Nầy thiện nam, nếu Bồ Tát giữ tâm rất vắng lặng, nhờ sức vắng lặng nầy, mà đoạn các phiền năo, được vĩnh viễn thành tựu rốt ráo tánh Viên Giác, th́ vị Bồ Tát ấy lúc bấy giờ chẳng rời chỗ ngồi mà vẫn nhập được Niết Bàn. Bồ Tát tu như thế gọi là chỉ tu một pháp “Xa ma tha” (hay gọi là tu Chỉ hay tu Định)
2. Nầy thiện nam, nếu có Bồ Tát chỉ tu pháp “Quán Như Huyễn” và nhờ sức Phật gia hộ nên Bồ Tát ấy biến hóa ra được thế giới, th́ mặc dù Bồ Tát làm ra các diệu dụng độ sanh, đầy đủ công hạnh mầu nhiệm của Bồ Tát, nhưng vẫn không mất niệm tịch tịnh và huệ yên lặng của Đà Na Li. Bồ Tát tu như thế, gọi là riêng tu một pháp “Tam ma bát đề” (hay tu Huệ).
3. Nầy thiện nam, nếu có Bồ Tát chỉ diệt các huyễn, không chấp thủ tác dụng, riêng đoạn các phiền năo, khi phiền năo đoạn hết rồi th́ chứng được thật tướng. Bồ Tát tu như thế, gọi là riêng tu pháp “Thiền na” (Định, Quán Song Tu)
4. Nầy thiện nam, nếu có Bồ Tát trước giữ ǵn nơi rất tịnh, sau dùng tịnh huệ chiếu soi các pháp như huyễn như hóa, lúc bấy giờ khởi ra hạnh Bồ Tát. Bồ Tát tu như thế th́ gọi là trước tu “Xa ma tha” (Định), sau tu “Tam ma bát đề” (Huệ).
5. Nầy thiện nam, nếu có Bồ Tát, dùng trí huệ yên tịnh, chứng đặng thể tánh rất tịnh, rồi đoạn các phiền năo, vĩnh viễn ra khỏi sanh tử. Bồ tát tu như thế, th́ gọi là trước tu “Xa ma tha” (Định) sau tu “Thiền na”. (Định Huệ song tu).
6. Nầy thiện nam, nếu có Bồ Tát dùng trí huệ thanh tịnh, lấy sức huyễn hoá biến hiện ra các h́nh thức để hóa độ các chúng sanh, sau rồi đoạn diệt các phiền năo, rồi nhập vào cảnh giới tịch diệt. Bồ Tát chỉ tu như thế, th́ gọi là trước tu “Xa ma tha” (Định), kế tu “Tam ma bát đề” (Huệ), sau tu “Thiền na” (Định Huệ song tu).
7. Nầy thiện nam, nếu có Bồ Tát dùng sức rất tịnh mà đoạn các phiền năo rồi, sau khởi các hạnh rất thanh tịnh mầu nhiệm của Bồ Tát để độ các chúng sanh. Bồ tát tu như thế th́ gọi là trước tu “Xa ma tha” (Định), sau tu “Thiền na” (Định Huệ song tu), sau tu “Tam ma bát đề” (Huệ).
8. Nầy thiện nam, Nếu có Bồ tát dùng sức rất tịnh của tâm đoạn trừ các phiền năo và dựng lập thế giới, hóa độ các chúng sanh. Bồ Tát tu như thế th́ gọi là trước tu “Xa ma tha” (Định), sau đồng thời tu “Tam ma bát đề” (Huệ) và tu “Thiền na”.
9. Nầy thiện nam, nếu có Bồ Tát dùng sức rất tịnh, giúp cho việc biến hóa, sau đoạn các phiền năo. Bồ Tát tu như thế th́ gọi là trước đồng thời tu “Xa ma tha” và “Tam bát đề”, sau tu “Thiền na”.
10. Nầy thiện nam, nếu có Bồ Tát dùng sức rất tịnh, giúp cho tịch diệt, sau rồi khởi tác dụng biến hóa các thế giới. Bồ tát tu như thế th́ gọi là trước đồng thời tu “Xa ma tha” (Định) và “Thiền na”, sau tu “Tam ma bát đề” (Huệ).
11. Nầy thiện nam, nếu có Bồ Tát dùng sức biến hóa tùy thuận theo các chúng sanh để hóa độ mà vẫn giữ tánh rất tịnh. Bồ Tát tu như thế th́ gọi là trước tu “Tam ma bát đề”, sau tu “Xa ma tha”.
12. Nầy thiện nam, nếu có Bồ Tát dùng sức biến hóa, hóa hiện ra các cảnh giới mà vẫn giữ tịch diệt. Bồ Tát tu như thế th́ gọi là trước tu “Tam ma bát đề”, sau tu “Thiền na”.
13. Nầy thiện nam, nếu có Bồ Tát dùng sức biến hóa, làm các Phật sự mà vẫn ở yên nơi tịch tịnh, đoạn các phiền năo. Bồ Tát tu như thế th́ gọi là trước tu “Tam ma bát đề”, kế tu “Xa ma tha”, sau tu “Thiền na”.
14. Nầy các thiện nam, nếu có Bồ Tát dùng sức biến hóa, làm các việc không ngại, đoạn các phiền năo, và an trụ nơi rất tịnh. Bồ Tát tu như thế th́ gọi là trước tu “Tam ma bát đề”, kế tu “Thiền na”, sau tu “Xa ma tha”.
15. Nầy thiện nam, nếu có Bồ Tát dùng sức biến hóa làm các phương tiện và tùy thuận hai pháp: Rất tịnh và tịch diệt. Bồ Tát tu như thế th́ gọi là trước tu “Tam ma bát đề”, sau đồng thi tu “Xa ma tha” và “Thiền na”.
16. Nầy thiện nam, nếu có Bồ Tát dùng sức biến hóa, khởi ra các công dụng giúp cho tánh rất tịnh, sau đoạn các phiền năo. Bồ Tát tu như thế th́ gọi là trước đồng tu “Tam ma bát đề” và tu “Xa ma tha”, sau tu “Thiền na”.
17. Nầy thiện nam, nếu có Bồ Tát dùng sức biến hóa, giúp với tịch diệt, sau an trụ nơi tánh định thanh tịnh, không do tạo tác. Bồ Tát tu như thế th́ gọi là trước đồng thời tu “Tam ma bát đề” và “Thiền na”, sau tu “Xa ma tha”.
18. Nầy thiện nam, nếu có Bồ Tát dùng sức tịch diệt, khởi hạnh rất tịnh, rồi an trụ nơi thanh tịnh. Bồ Tát tu hành như thế th́ gọi là trước tu “Thiền na”, sau tu “Xa ma tha”.
19. Nầy thiện nam, nếu có Bồ Tát dùng sức tịch diệt, khởi ra tác dụng, tuy đối với các cảnh mà vẫn tùy thuận nơi tịch tịnh. Bồ Tát tu như thế th́ gọi là trước tu “Thiền Na”, sau tu “Tam ma bát đề”.
20. Nầy thiện nam, nếu có Bồ Tát dùng sức tịch diệt, quán tự tánh các chúng sanh an trụ nơi định, mà vẫn biến hóa các pháp để độ sanh, Bồ Tát tu như thế th́ gọi là trước tu “Thiền na”, kế tu “Xa ma tha” (Định), sau tu “Tam ma bát đề” (Huệ).
21. Nầy thiện nam, nếu có Bồ Tát dùng sức tịch diệt của tự tánh vô tác, để khởi ra tác dụng độ sanh, rồi y nơi cảnh giới thanh tịnh mà trở về nơi định. Bồ Tát tu như thế th́ gọi là trước tu “Thiền na”, kế tu “Tam ma bát đề”, sau tu “Xam ma tha”.
22. Nầy thiện nam, nếu có Bồ Tát dùng sức tịch diệt, mỗi mỗi thanh tịnh, an trụ nơi định, mà khởi ra các món biến hóa. Bồ Tát tu như thế th́ gọi là trước tu “Thiền na”, đồng thời tu “Xa ma tha” và “Tam ma bát đề”.
23. Nầy thiện nam, nếu có Bồ Tát dùng sức tịch diệt, giúp cho tánh rất tịnh, sau khởi ra việc biến hóa. Bồ Tát tu như thế th́ gọi là đồng thời tu “Thiền na” và “Xa ma tha”, sau tu “Tam ma bát đề”.
24. Nầy thiện nam, nếu có Bồ Tát dùng sức tịch diệt, giúp việc biến hóa, sau khởi tánh rất tịnh, ở cảnh giới trí huệ trong sáng. Bồ Tát tu như thế th́ gọi là đồng thời tu “Thiền na” và “Tam ma bát đề”, sau tu “Xa ma tha”.
25. Nầy thiện nam, nếu có Bồ Tát dùng Huệ Viên Giác, viên hiệp các Pháp, nào tánh, tướng của các pháp đều không rời tánh Viên Giác. Bồ Tát tu như thế th́ gọi là Viên tu ba pháp, tùy thuận tánh Viên Giác thanh tịnh.
Nầy thiện nam, đây là hai mươi lăm pháp tu của Bồ Tát. Vậy các Bồ Tát phải y theo đây mà tu hành.
Nếu có Bồ Tát hiện tại và các chúng sanh đời sau muốn y theo hai mươi lăm pháp môn nầy tu hành, th́ phải giữ giới thanh tịnh, tâm suy nghĩ vắng lặng, và phải trải qua hai mươi mốt ngày thành tâm sám hối, rồi viết hai mươi lăm pháp tu nầy vào mỗi miếng giấy, niêm lại kỹ, đem để trên bàn Phật và chí tâm cầu khẩn, rồi tùy tay hành giả rút ra một miếng giấy, khi mở ra xem th́ hành giả sẽ biết tŕnh độ của ḿnh tu pháp đốn(nhanh) hay tiệm(chậm). Song nếu hành giả một niệm nghi ngờ, th́ chẳng thành tựu.
Khi đó Đức Thế Tôn muốn tóm lại nghĩa trên, nên nói bài kệ rằng:
Biện Âm, ông nên biết
Các trí huệ thanh tịnh
Của tất cả Bồ Tát
Đều do Thiền Định sanh
Thiền Định là Chỉ, Quán
Và Chỉ Quán song tu
Ba Pháp, phân đốn tiệm
Thành ra hai mươi lăm
Mười phương các Như Lai
Và hành giả ba đời
Đều y pháp môn nầy
Mà đặng thành Bồ Đề
Chỉ trừ người Đốn ngộ
Và những người không tin
Mới chẳng theo pháp nầy
C̣n tất cả Bồ Tát
Và chúng sanh đời sau
Phải như thế tu hành
Nhờ Đại Bi của Phật
Các ông nên siêng tu
Sẽ mau chứng Niết Bàn.