5. Chương Di Lặc:

Khi đó, ngài Di Lặc Bồ Tát ở trong hàng đại chúng đứng dậy, đi quanh bên hữu của Phật ba vòng, và chắp tay kính cẩn, đảnh lễ dưới chân Phật, rồi quỳ thẳng bạch rằng:

Bạch Đức Đại Bi Thế Tôn, ngài đã vì các vị Bồ Tát và đại chúng mở kho báu bí mật của Như Lai và làm cho đại chúng hiện tại và các chúng sanh đời sau được con mắt đạo sáng suốt không lo sợ, phân biệt được việc tà chánh, hiểu sâu lý luân hồi, đối với cảnh Đại Niết Bàn sanh lòng tin chắc chắn, không còn khởi các vọng chấp mà trở lại cảnh giới luân hồi nữa.

Bạch Đức Thế Tôn:

Các vị Bồ Tát và chúng sanh đời sau làm sao đoạn diệt được gốc rễ luân hồi để vào biển Đại Tịch Diệt của Như Lai?

Có mấy loại chúng sanh luân hồi?

Có mấy hạng người tu theo đạo Bồ Đề của Phật?

Khi Bồ Tát nhập thế độ sanh, phải dùng những phương tiện gì để giáo hóa chúng sanh?

Cúi xin Đức Thế Tôn rũ lòng đại bi cứu thế, chỉ dạy cho các vị Bồ Tát hiện tại và chúng sanh đời sau, khiến cho chúng sanh gương lòng được sáng tỏ, mắt trí huệ trong sanh, viên ngộ được “Tri Kiến Vô Thượng” của Như Lai.

Ngài Di Lặc Bồ Tát thưa thỉnh như vậy ba lần, và kính cẩn lạy Phật và trở lui.

Khi ấy, Đức Thế Tôn khen ngợi ngài Di Lặc Bồ Tát mà dạy rằng:

Nầy thiện nam, quý lắm.  Ông vì các Bồ Tát hiện tại và các chúng sanh đời sau mà thưa hỏi Như Lai những nghĩa lý cao siêu huyền diệu, khiến cho các vị Bồ Tát đều được con mắt trí huệ thanh khiết và tất cả các chúng sanh đời sau đoạn tuyệt được sanh tử luân hồi, tâm ngộ thật tướng và chứng ngộ được Vô Sanh Pháp Nhẫn.  Các ông nên chăm chú nghe, ta sẽ vì các ông chỉ dạy:

Khi ấy, ngài Di Lặc Bồ Tát và đại chúng đều vui mừng kính cẩn vâng nghe lời Phật khai thị.

Nầy thiện nam, tất cả các chúng sanh từ vô thỉ đến giờ, đều do các món ân ái và tham dục cho nên mới bị sanh tử luân hồi.  Tất cả chúng sanh trong thế giới, tóm lại có bốn loài:  Loài sanh trứng.

Loài sanh con.

Loài sanh chỗ ẩm ướt.

Loài hóa sanh. 

Các loại chúng sanh nầy đều do dâm dục mà tạo thành tánh mạng của nó.

Bởi thế nên các ông phải biết: Gốc rễ của sanh tử luân hồi là “ái” và “dục” vậy.  Vì có dục, nên mới có sanh ra ái luyến, do ái luyến nên mới sanh tử, tử sanh nối luôn không dứt.

Nầy thiện nam, do ái luyến nên mới sanh ra dục, do dục cho nên mới có thân mạng.  Bởi thế nên khi truy tầm đến cội gốc của nó, thì chúng sanh ái luyến thân mạng tức là ái luyến dục.  Ái luyến dục là nhơn, và ái luyến thân mạng là quả.

Nầy thiện nam, cảnh hồng trần có lắm điều xui ngược, nếu người khi gặp nghịch cảnh sanh tâm giận ghét, tạo ra các nghiệp dữ thì đọa vào địa ngục, ngạ quỷ, và súc sanh.

Nếu người biết nhàm cảnh dục, ưa tạo nghiệp lành, chán chê ác nghiệp, thì lại sanh về cõi người hoặc cõi Trời Dục Giới.

Còn những người nhàm chê cảnh trần lao ô nhiễm ở cõi dục, tham ái cảnh Tứ Thiền và Bát Định ở hai cõi trên, như thế cũng còn tu dưỡng gốc tham ái, cho nên sanh về hai cõi hữu vi  là Trời Sắc Giới và Trời Vô Sắc Giới.

Các loại chúng sanh trên đây đều còn ở trong vòng sanh tử luân hồi vì còn có các tham ái, nên chẳng thành Thánh Đạo.  Thế nên, chúng sanh nào muốn thoát ly sanh tử luân hồi, thì trước hết phải đoạn trừ các tham dục và tâm ái luyến.

Nầy thiện nam, các vị Bồ Tát hóa hiện thân hình ở trong thế gian không phải vì ái dục nhiễm ô như chúng sanh, mà gốc do lòng từ bi và đại nguyện cứu thế, nên đã hiện ra thân tham dục để vào sanh tử hóa độ chúng sanh khiến cho chúng sanh xả bỏ các ái dục.

Nầy thiện nam, nếu tất cả các chúng sanh đời sau bỏ được các tham dục, trừ tâm thương ghét, dứt hẳn sanh tử luân hồi, nơi tâm được thanh tịnh, cầu nhập cảnh giới Viên Giác của Như Lai thì sẽ được ngộ nhập.

Nầy thiện nam, tất cả chúng sanh gốc từ vô minh tham dục nên sanh ra năm chủng tánh sai khác.  Năm chủng tánh nầy là căn cứ theo việc đoạn trừ hai chướng có cạn và sâu mà phân định.

Thế nào là hai chướng? Ấy là Lý chướng và Sự chướng. 

Lý chướng: làm chướng ngại chánh tri kiến.

Sự chướng: làm tiếp nối các sanh tử.

Nếu đối với hai món chướng này mà hoàn toàn chưa đoạn thì gọi là chúng sanh.

Nầy thiện nam, thế nào là năm chủng tánh?

a)  Thinh Văn chủng tánh

b)  Duyên Giác chủng tánh

c)  Bồ Tát chủng tánh

d)  Bất định chủng tánh

e)  Ngoại đạo chủng tánh

Nếu chúng sanh nào đoạn tuyệt tham dục trừ được sự chướng, nhưng lý chướng chưa đoạn thì chỉ chứng đặng quả Thanh Văn và Duyên Giác chớ chưa được an trụ cảnh giới của Bồ Tát.

Nầy thiện nam, nếu chúng sanh đời sau muốn vào biển Đại Viên Giác của Như Lai, thì trước phải siêng năng phát nguyện đoạn trừ hai món chướng.  Đến khi hai món chướng đã nép phục, thì ngộ vào cảnh giới Bồ Tát.

Nếu như khi hai món chướng đã hoàn toàn diệt, thì vào được cảnh giới Viên Giác mầu nhiệm của Như Lai, viên mãn quả Bồ Đề và Đại Niết Bàn.

Nầy thiện nam, có loại chúng sanh có thể chứng được Viên Giác, song nếu chúng sanh gặp thiện tri thức là Thanh Văn hóa độ thì chúng thành Tiểu Thừa, còn như gặp thiện tri thức là Bồ Tát hóa độ thì chúng thành Đại Thừa, nếu gặp Như Lai dạy tu đạo Vô Thượng Bồ Đề thì chúng thành Phật Thừa.

Nầy thiện nam, có những chúng sanh đi tầm thiện tri thức chỉ dạy đường lối tu hành, nhưng lại gặp ngoại đạo tà sư dạy bảo, nên chúng nó sanh ra tà kiến, hiểu ngộ không chơn chánh, thế nên gọi là ngoại đạo chủng tánh.  Đây không phải lỗi do tại chúng sanh đó mà lỗi tại tà sư.

Tóm lại chúng sanh tu Bồ Đề có năm chủng tánh sai khác ta vừa kể trên.

Nầy thiện nam, các vị Bồ Tát đều y bổn nguyện độ sanh của mình từ vô thỉ và do lòng đại bi thanh tịnh thúc đẩy nên nhập thế độ sanh.  Bồ Tát dùng phương tiện thị hiện ra nhiều hình tướng, khi thì hiện cảnh thuận, khi thì hiện cảnh nghịch, có lúc lại lân la ở chung với chúng sanh và đồng làm các nghề nghiệp như chúng sanh để tiện bề hóa độ, khiến cho chúng sanh được thành Phật.

Nầy thiện nam, nếu các chúng sanh đời sau, phát tâm đại nguyện thanh tịnh của Bồ Tát, khởi tâm tinh tấn cầu nhập Viên Giác, thì phải phát nguyện như vầy:

-Con nguyện ngày nay được gặp Thiện Tri Thức dạy con tu hành để nhập Viên Giác của Phật, chớ gặp tà sư ngoại đạo và nhị thừa

-Con y theo bản nguyện tu hành lần hồi dứt trừ các chướng.  Khi các chướng hết, nguyện được viên mãn, thì con sẽ được vào thành lớn Viên Giác trang nghiêm tốt đẹp, và lên cung điện thanh tịnh giải thoát của Như Lai.

Khi đó, Đức Thế Tôn muốn tóm lại nghĩa trên, nên nói bài kệ rằng:

Di Lặc, ông nên biết

Tất cả các chúng sanh

Đều do tham dục vậy

Nên đọa vào sanh tử

Chẳng đặng đại giải thoát

Nếu người đoạn thương, ghét

Cùng đoạn tham, sân, si

Không cần tu gì khác

Cũng đều được thành Phật

Cầu nguyện gặp Minh Sư

Khai ngộ được chơn chánh.

Y theo nguyện Bồ Tát

Trừ tuyệt hai món chướng

Được vào Đại Niết Bàn

Các Bồ tát mười phương

Đều bởi lòng Đại Bi

Phát nguyện vào sanh tử

Mà trợ độ chúng sanh

Người tu hành hiện tại

Và chúng sanh đời sau

Phải đoạn trừ ái hoặc

Mới đặng vào Viên Giác