9. Chương Tịnh Chư Nghiệp Chướng:

Khi ấy, ngài Tịnh Chư Nghiệp Chướng Bồ Tát ở trong đại chúng đứng dậy đời quanh bên hữu của Phật ba vòng, lạy Phật, quỳ thẳng, chắp tay mà bạch rằng:

Bạch Đức Đại Bi Thế Tôn, ngài đã vì chúng con rộng nói Nhơn Địa Tu Hành của các Đức Như Lai, toàn những việc cao siêu mầu nhiệm, không thể suy nghĩ và luận bàn, khiến cho đại chúng được lợi ích chưa từng có.

Chúng con là hàng Bồ Tát rất vui mừng, vì tất cả cảnh giới tu hành cần khổ của Đức Điều Ngự trải qua vô số kiếp, nhiều như số cát sông Hằng, mà chúng con chỉ thấy như trong một niệm.

Bạch Đức Thế Tôn, nếu tâm Viên Giác nầy tánh vốn thanh tịnh, vậy nhơn cái gì mà nhiễm ô, và vì sao khiến cho chúng sanh mê muội, chẳng nhập được tánh Viên Giác?

Cúi xin Đức Như Lai, rộng vì chúng con, khai ngộ pháp tánh, làm cho đại chúng hiện tại, và chúng sanh đời sau, đều được con mắt trí huệ.

Ngài Tịnh Chư Nghiệp Chướng Bồ Tát thưa thỉnh như vậy ba lần, cúi đầu kính lạy rồi trở lui

Khi ấy Đức Thế Tôn bảo ngài Tịnh Chư Nghiệp Chướng Bồ Tát mà dạy rằng:

Nầy Thiện nam, hay lắm, quý lắm ! Ông vì các Bồ Tát hiện tại và chúng sanh đời sau, thưa hỏi Như Lai phương tiện như vậy.  Các ông nên chăm chú nghe, ta sẽ vì các ông chỉ giáo.

Khi ấy, ngài Tịnh Chư Nghiệp Chướng Bồ Tát cùng đại chúng đều hoan hỷ, và im lặng vâng nghe lời Phật chỉ dạy.

Nầy thiện nam, tất cả chúng sanh từ hồi nào đến giờ do vọng tưởng điên đảo, chấp bốn tướng: Ngã, Nhơn, Chúng sanh, Thọ Giả, cho là thật thể của ta, rồi sanh ra hai cảnh: thương và ghét.

Thế là ở nơi thân thể nầy đã hư vọng, lại chấp thêm cái hư vọng nữa.

Bởi hai lớp vọng nương nhau sanh ra các vọng nghiệp.  Vì có vọng nghiệp nên vọng thấy có sanh tử luân hồi.  Những người nhàm chán sanh tử luân hồi, thì lại vọng thấy có Niết Bàn.

Bởi thế nên không thể nhập được Viên Giác thanh tịnh, chớ không phải tánh Viên Giác nầy chống cản không cho chúng sanh nhập.  Và những người nhập được cũng không phải tánh Viên Giác chấp thuận cho nhập vậy.  Thế nên kẻ khởi niệm hay người dứt niệm cũng đều là mê muội.  Tại sao thế? Bởi vì vô minh đã khởi sẵn và làm chủ tể từ vô thỉ vậy.

Nầy thiện nam, tất cả chúng sanh sống không có con mắt trí tuệ, nên không tự thấy cả thân tâm nầy là vô minh.  Vì ngã tướng do vô minh sanh, nên chúng sanh không đủ can đãm tự tiêu diệt ngã tướng, cũng như người không thể tự giết lấy mình được.

Vì chấp thân tâm nầy là ta, nên cảnh nào thuận với ta thì sanh ra thương yêu; Còn cảnh nghịch với ta thì sanh ra oán ghét.  Do tâm thương ghét nầy, trở lại tiếp tục nuôi dưỡng vô minh.  Vì thế nên chúng sanh cầu Đạo, đều không thành được Đạo.

Nầy thiện nam, thế nào là ngã tướng?  Tất cả chúng sanh tự tâm chứng nhận biết có Ta vậy.  Thí như có người thân thể điều hòa không có chút gì trái ý, tợ hồ như quên mình.  Đến khi điều dưỡng bị thất thường, thân thể mất thăng bằng, hoặc gặp những cảnh trái nghịch như gai đâm hay lửa đốt v.v... Lúc bấy giờ mới thấy cái ta hiện ra rất rõ rệt.  Vì thế mà chứng biết có ngã tướng.

Nầy thiện nam, sâu thêm một từng nữa, cái ngã tướng có phần vi tế hơn trước, là người tu hành trong lúc thấy mình có chứng quả, có đắc đạo.  Cho đến khi chứng quả Như Lai, hay đặng Niết Bàn thanh tịnh của Phật, mà nếu còn cái tâm biết mình có chứng và có đặng, như thế cũng đều còn ngã tướng.

Nầy thiện nam, thế nào là nhơn tướng? Tất cả chúng sanh tự tâm hiểu ngộ ta đây là người vậy, nghĩa là hiểu ngộ ta cũng là người và các người cũng là người.  Nói rộng ra, hiểu ngộ ngoài ta thì tất cả đều là người vậy.

Nầy thiện nam, đi sâu vào một từng nữa, cái nhơn tướng có phần vi tế hơn, là cái tâm nầy, cho đến hiểu ngộ rằng:  Còn biết mình viên ngộ Niết Bàn, cũng đều còn ngã tướng; Nghĩa là ở nơi tâm, nếu còn một chút ngộ rằng: Chứng lấy đầy đủ, thì đều gọi là nhơn tướng.

Nầy thiện nam, thế nào là chúng sanh tướng? Tất cả chúng sanh nơi tự tâm không chấp mình là ngã và nhơn mà chấp là chúng sanh.  Tỷ như có người nói như thế nầy: Tôi là chúng sanh, thì biết là không phải ngã và nhơn.

Nầy thiện nam, những chúng sanh, rõ biết hai món tướng trước là thuộc về ngã và nhơn, nay không còn chấp ngã nhơn nữa, nhưng còn cái tâm rõ biết, đó là chúng sanh tướng.

Nầy thiện nam, thế nào là thọ mạng tướng? Các chúng sanh tâm chiếu soi đã thanh tịnh, nhưng còn cái trí giác-ngộ-tướng-chúng-sanh trước, bởi còn cái trí giác ngộ, tương tục tu tập các nghiệp vô lậu, chưa có thể tự trừ được; Cũng như mạng căn tương tục không tự đoạn được, nên gọi là thọ mạng tướng.

Nầy thiện nam, nếu còn tâm soi thấy tất cả các giác trước đó, thì cũng còn ở trong vòng trần cấu.  Bởi còn năng giác và sở giác nên chưa rời trần cấu vậy.

Cũng như nước nóng làm tiêu băng, thì toàn băng là nước, lúc bấy giờ không còn nước nóng năng tiêu và băng bị tiêu nữa.  Nếu còn nước nóng và băng, thì là nước chưa thuần nhất.  Cũng thế, nếu còn cái ta để giác ngộ cái ta trước, thì chưa rời được bốn tướng.

Nầy thiện nam, các chúng sanh đời sau, bởi không rời được bốn tướng, nên tuy trải qua nhiều kiếp, siêng năng tu hành khổ hạnh, nhưng chỉ thành hữu vi mà thôi, chứ không thể chứng được Thánh quả.

Tại sao thế? Bởi nhân các ngã tướng: Có chứng, có ngộ, cho là thành tựu quả Niết Bàn, chẳng khác nào người nhận giặc làm con, nó sẽ phá tan gia tài quý báu vậy.

Nầy thiện nam, nếu hành giả còn ưa Niết Bàn tức là còn Ngã tướng;  Chẳng qua ngã tướng bị ẩn phục, rồi lầm cho đó là tướng Niết Bàn.

Còn ghét sanh tử tức là còn ngã tướng.  Chúng sanh riêng ghét sanh tử, ưa Niết Bàn, chứ đâu biết rằng, cái ưa đó là gốc sanh tử, còn ghét là gốc triền phược.

Nầy thiện nam, làm sao biết là ưa và ghét là gốc của sanh tử triền phược?  Bởi các chúng sanh tu đạo Bồ Đề, nếu còn đôi chút biết mình chứng được đạo quả thanh tịnh, thế là chưa diệt trừ được tận gốc ngã tướng, nên còn sanh tử triền phược.

Nầy thiện nam, trong khi có người đến khen ngợi kính phục, hành giả lại sanh vui mừng, muốn tế độ người đó.  Trái lại, nếu bị người chê bai hủy báng, thì hành giả lại sân hận.  Do đó mà biết cái ngã kiến vẫn còn kiên cố ẩn núp trong tạng thức;  Nó thường lai vãng trong các căn của hành giả , không gián đoạn vậy.  Người tu hành bởi không trừ được ngã tướng, cho nên không thể nhập được Viên Giác thanh tịnh.

 Nầy thiện nam, nếu hành giả muốn biết mình được vô ngã chưa, cứ xem trong lúc mình bị người hủy nhục, mà không thấy có người hủy nhục, như thế là được vô ngã.

Trái lại, trong lúc thuyết pháp độ người, mà còn thấy có ta thuyết pháp, thế là ngã tướng chưa đoạn.  Còn nhơn tướng, chúng sanh tướng, thọ mạng tướng cũng thế.

Nầy thiện nam,  ngã tướng là cái trọng bịnh của hành giả.  Song chúng sanh đời sau, lại nhận lầm cái trọng bịnh nầy, cho là mình chứng được pháp Niết Bàn, thật đáng thương xót.  Bởi thế, chúng càng tinh tấn tu hành chừng nào thì lại càng thêm cái bịnh ngã tướng chừng ấy; Vì thế nên không nhập được Viên Giác thanh tịnh.

Nầy thiện nam, chúng sanh đời sau, chấp theo sự kiến giải và hạnh của Như Lai, làm chỗ hiểu biết và hạnh của mình, song vì không biết bốn tướng còn ẩn núp bên trong, nên chẳng thành tựu được Thánh quả.

Hoặc có chúng sanh chưa được đặng đạo, mà nói mình đã đặng Đạo;  Chưa chứng quả mà nói mình đã chứng quả;  Thấy người tinh tấn tu hành thì lại sanh tật đố.  Bởi chúng sanh nầy chưa đoạn trừ được ngã ái nên không nhập được Viên Giác thanh tịnh.

Nầy thiện nam, chúng sanh đời sau trong mong thành đạo, mà không cầu cho ngộ đạo.  Chỉ ưa học nhiều, nói suông để tàng trử ngã tướng.

Hành giả phải phát tâm đại dõng mãnh, hàng phục các phiền não.  Những pháp lành chưa chứng được phải tin tấn tu cho chứng.  Các pháp ác chưa đoạn phải tin tấn đoạn cho được.  Khi chạm cảnh không còn tham, sân, si, mạn ái, v.v...đều vắng lặng.  Như Lai ấn chứng cho người nầy, lần lượt sẽ thành tựu được Viên Giác.

Trên đường tu hành, hành giả phải cầu Thiện Hữu Trí Thức chỉ dẫn, mới khỏi bị tà kiến.  Song, nếu hành giả, đối với Thiện Trí Thức, lại phân biệt sang hèn, sanh tâm thương ghét, thì cũng không thể nhập được biển Viên Giác thanh tịnh.

Khi ấy, Đức Thế Tôn, muốn tóm lại nghĩa trên, nên nói bài kệ rằng:

Tịnh Nghiệp, ông nên biết

Tất cả các chúng sanh

Luân hồi từ vô thỉ

Đều do chấp ngã vậy

Nếu không trừ bốn tướng

Chẳng chứng quả Bồ Đề

Nếu còn tâm thương ghét

Hay tật đố si mê

Ấy là kẻ mê muội

Không được nhập Viên Giác

Người muốn được giác ngộ

Trước phải trừ tham, sân

Tâm hết chấp ngã, pháp

Mới được nhập Viên Giác

Thân nầy còn chẳng có

Thương ghét do đâu sanh?

Hành giả phải cầu thầy

Mới khỏi đoạn tà kiến

Cầu thầy mà phân biệt

Thi không nhập Viên Giác.