กลับไปหน้าแรก
7. มาตรฐานลำไยของประเทศไทย
( THAILAND STANDARD FOR LONGANS )

ข้อ 1 นิยาม ( DEFINITION )

มาตรฐานนี้ใช้กับผลไม้ที่มีชื่อทางการค้าว่า “ลำไย” ( LONGAN ) มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า “Dimocarpus longan ( Lour )” อยู่ในวงศ์ Sapindaceae สำหรับการบริโภคสดทั้งผล
ข้อ 2 ข้อกำหนดเรื่องคุณภาพ ( PROVISIONS CONCERNING QUALITY )
           2.1 คุณภาพขั้นต่ำ ( Minimum Requirements )
ผลลำไยต้องผ่านการเก็บเกี่ยวอย่างถูกต้อง  ตามกระบวนการเก็บเกี่ยวและการดูแลภายหลังการเก็บเกี่ยว เพื่อให้ได้คุณภาพที่เหมาะสมกับพันธุ์และแหล่งผลิต 
ผลลำไยต้องแก่ และสภาพของผลอยู่ในสภาพที่ยอมรับได้เมื่อถึงปลายทาง สีของผล ( เปลือกผล ) และเนื้อจะแตกต่างกันไปตามสายพันธุ์ สีของเปลือกผลลำไย
อาจจะจางลงได้ในกรณีที่มีการรมด้วยซัลเฟอร์ไดออกไซด์
ทุกชั้นของมาตรฐานลำไยต้องมีคุณภาพดังต่อไปนี้  เว้นแต่จะมีข้อกำหนดเฉพาะของแต่ละชั้น และเกณฑ์ความคลาดเคลื่อนที่ยอมให้มีได้ตามที่ระบุไว้
- เป็นผลลำไยสดทั้งผล
- มีลักษณะคุณภาพที่ดี ไม่เน่าเสีย
- ต้องไม่มีความบอบช้ำ และตำหนิที่เห็นเด่นชัด
- ปลอดจากศัตรูพืชเท่าที่เป็นไปได้ในทางปฏิบัติ
- ปลอดจากความเสียหายอันเนื่องมาจากศัตรูพืชเท่าที่เป็นไปได้ในทางปฏิบัติ
- ปลอดจากความเสียหายอันเนื่องมาจากอุณหภูมิต่ำ
- ปลอดจากกลิ่นและรสผิดปกติยกเว้นกลิ่นอันเกิดจากการใช้วัตถุเจือปนอาหารตาม ข้อกำหนด
          2.2 การแบ่งขั้นคุณภาพ ( Classification ) แบ่งเป็น 3 ชั้นคุณภาพ ดังนี้
2.2.1 ชั้นพิเศษ ( Extra Class )
ผลลำไยชั้นนี้ต้องมีคุณภาพดีที่สุด ตรงตามพันธุ์ผลต้องปลอดจากตำหนิ ยกเว้นตำหนิผิวเผินเล็กน้อยโดยไม่มีผลต่อรูปลักษณ์ทั่วไปของผลิตผล คุณภาพ คุณภาพการเก็บรักษา และการจัดเรียงสินค้าในภาชนะบรรจุ
2.2.2 ชั้นหนึ่ง ( Class I )
ผลลำไยในชั้นนี้ต้องมีคุณภาพดี ตรงตามพันธุ์ผิวมีตำหนิได้เล็กน้อยโดยไม่มีผลต่อรูปลักษณ์ คุณภาพ คุณภาพการเก็บรักษา และการจัดเรียงสินค้าในภาชนะบรรจุ ตำหนิผิวเล็กน้อยโดยพื้นผิวตำหนิรวมต่อผลไม่เกิน 0.5 ตารางเซนติเมตร
2.2.3 ชั้นสอง ( Class II )
ชั้นนี้รวมผลลำไยที่ไม่เข้าขั้นชั้นที่สูงกว่า แต่มีคุณภาพขั้นต่ำดังข้อ 2.1 พื้นผิวมีตำหนิรวมต่อผลไม่เกิน 0.5 ตารางเซนติเมตร โดยยังคงคุณภาพ คุณภาพการเก็บรักษา และการจัดเรียงสินค้าในภาชนะบรรจุ
ข้อ 3 ข้อกำหนดเรื่องขนาด ( PROVISIONS CONCERNING SIZING )
ขนาดของผลจะพิจารณาจากจำนวนผลต่อกิโลกรัม ซึ่งแบ่งออกเป็น 5 ขนาด ดังนี้
ขนาด
จำนวนผล / กก.
ลำไยช่อ
ลำไยเดี่ยว
1
< 85
< 91
2
85 - 94
91 - 100
3
95 - 104
101 - 111
4
105 - 114
112 - 122
5
_> 115
_>123

ข้อ 4 ข้อกำหนดเกณฑ์ความคลาดเคลื่อน ( ระดับคุณภาพที่รับได้ ) ( PROVISIONS CONCERNING TOLERANCES )

เกณฑ์ความคลาดเคลื่อนเรื่องคุณภาพและขนาดในแต่ละภาชนะบรรจุสำหรับผลิตผลที่ไม่เข้าชั้น ที่ระบุไว้

          4.1 เกณฑ์ความคลาดเคลื่อนเรื่องคุณภาพ ( Quality Tolerances )
4.1.1 ชั้นพิเศษ

ยอมให้มีผลลำไยที่คุณภาพไม่เป็นไปตามข้อกำหนดของชั้นพิเศษแต่เป็นไปตามคุณภาพของชั้นหนึ่งหรือยกเว้นว่าคุณภาพยังอยู่ในเกณฑ์
ความคลาดเคลื่อนของคุณภาพชั้นหนึ่งปนมาได้ไม่เกิน 5% โดยจำนวนหรือน้ำหนัก
4.1.2 ชั้นหนึ่ง
ยอมให้ผลลำไยที่คุณภาพไม่เป็นไปตามข้อกำหนดของชั้นหนึ่งแต่เป็นไปตามคุณภาพของชั้นสองหรือยกเว้นว่าคุณภาพยังอยู่ในเกณฑ์
ความคลาดเคลื่อนของคุณภาพชั้นสองปนมาได้ไม่เกิน 10% โดยจำนวนหรือน้ำหนัก
4.1.3 ชั้นสอง
ยอมให้ผลลำไยที่มีคุณภาพไม่เป็นไปตามข้อกำหนดของชั้นสอง หรือไม่ได้คุณภาพขั้นต่ำปนมาได้ 10% โดยไม่มีผลเน่าเสียจนไม่เหมาะ
ต่อการบริโภค
4.2 เกณฑ์ความคลาดเคลื่อนเรื่องขนาด ( Size Tolerances )
ยอมให้ลำไยทุกชั้นมีขนาดที่ใหญ่ หรือเล็กกว่าในชั้นถัดไปหนึ่งชั้นปนมาได้ไม่เกิน 20% สำหรับลำไยที่ขายเป็นช่อ และไม่เกิน 10% สำหรับ
ลำไยที่ขายเป็นผลเดี่ยว โดยจำนวนหรือน้ำหนัก

ข้อ 5 ข้อกำหนดเรื่องการจัดเรียง ( PROVISIONS CONCERNING PRESENTATION )

           5.1 ความสม่ำเสมอ ( Uniformity )
ลำไยที่บรรจุในแต่ละภาชนะบรรจุต้องสม่ำเสมอและเป็นพันธุ์เดียวกัน คุณภาพและขนาดต้องสม่ำเสมอ ส่วนของผลที่มองเห็นในภาชนะต้องเป็นตัวแทน
ของทั้งหมด
5.2 การบรรจุหีบห่อ ( Packaging )
ต้องบรรจุในภาชนะบรรจุที่สามารถเก็บรักษาลำไยได้เป็นอย่างดีวัสดุที่ใช้ในการบรรจุต้องสะอาดและมีคุณภาพเพื่อป้องกันความเสียหายอันจะมีผลต่อลำไย การปิดฉลากต้องใช้หมึกพิมพ์หรือกาวที่ไร้พิษ
5.2.1 รายละเอียดของบรรจุภัณฑ์ ( Description of Containers )
บรรจุภัณฑ์ ต้องมีคุณภาพ ถูกอนามัย ถ่ายเทอากาศได้และมีคุณสมบัติ ทนทานต่อการปฏิบัติการขนส่งและรักษาผลลำไยได้บรรจุภัณฑ์ต้องปราศจากกลิ่น
และวัตถุแปลกปลอม
5.3 การจัดเรียง ( Presentation )
ผลลำไยต้องมีการจัดเสนอในรูปแบบใดรูปแบบหนึ่งดังต่อไปนี้
5.3.1 ลำไยผลเดี่ยว
ลำไยที่ตัดเป็นผลเดี่ยวต้องเหลือขั้วไว้ประมาณ 5 มิลลิเมตร
5.3.2 ลำไยช่อ
ลำไยช่อต้องมีผลติดอยู่ไม่ต่ำกว่า 3 ผลและความยาวช่อต้องไม่เกิน 15 เซนติเมตร อนุญาตให้มีผลร่วงระหว่างการขนส่งได้ไม่เกิน 10% โดยจำนวน หรือน้ำหนักของแต่ละบรรจุภัณฑ์
ข้อ 6 เครื่องหมายหรือฉลาก ( MARKING OR LABELLING )
ข้อมูลที่ต้องแจ้งผู้บริโภคสุดท้ายหรือผู้ขายส่ง
         6.1   บรรจุภัณฑ์สำหรับผู้บริโภคสุดท้าย ( Consumer Packages )
6.1.1 ประเภทของผลิตผล
ให้ปิดฉลากเพื่อแจ้งชื่อลำไย และชื่อพันธุ์ลำไย
6.1.2 ข้อมูลผู้จำหน่าย
ระบุชื่อ ที่อยู่ ประเทศ ของผู้จำหน่ายและบรรจุ
6.1.3 ต้องระบุปริมาณซัลเฟอร์ไดออกไซด์ในเนื้อลำไยเป็นมิลลิกรัม/กิโลกรัม ถ้าลำไยนั้นๆ รมด้วยซัลเฟอร์ไดออกไซด์
6.2 บรรจุภัณฑ์สำหรับขายส่ง ( Non-retail Containers )
ต้องประกอบด้วยข้อความดังต่อไปนี้ ( จะระบุในเอกสารกำกับสินค้าหรือฉลากติดกับภาชนะบรรจุภัณฑ์ก็ได้ )
6.2.1 ข้อมูลผู้ขายส่ง
ต้องระบุชื่อที่อยู่ของผู้ขายส่ง ผู้บรรจุ และหมายเลขรหัสสินค้า
6.2.2 ประเภทของผลิตผล
ให้ปิดชื่อลำไย และชื่อพันธุ์ลำไย
6.2.3 ข้อมูลแหล่งผลิต
ต้องระบุประเทศไทย และจังหวัดแหล่งผลิตในประเทศ
6.2.4 ข้อมูลเชิงพาณิชย์
1) ชั้นคุณภาพ
2) ขนาด
3) น้ำหนัก
6.2.5 เครื่องหมายการตรวจสอบทางราชการ ( ทางเลือก )
6.2.6 ต้องระบุปริมาณซัลเฟอร์ไดออกไซด์ในเนื้อลำไยเป็นมิลลิกรัม/กิโลกรัม ถ้าลำไยนั้นๆ รมด้วยซัลเฟอร์ไดออกไซด์

ข้อ 7 สารปนเปื้อน ( CONTAMINANTS )

    7.1  สารพิษตกค้าง
สารพิษตกค้างในผลลำไยต้องอยู่ภายใต้พิกัดสูงสุดของสารพิษตกค้างดังต่อไปนี้
- AZINPHOS-METHYL ไม่เกิน 1 มิลลิกรัม/กิโลกรัม
- DICOFOL ไม่เกิน 5 มิลลิกรัม/กิโลกรัม

ข้อ 8 วัตถุเจือปนอาหาร ( FOOD ADDITIVES )อนุญาตให้ลำไยที่ผ่านการรมด้วยซัลเฟอร์ไดออกไซด์ มีซัลเฟอร์ไดออกไซด์ในเนื้อลำไยได้ไม่เกิน 10 มิลลิกรัม/กิโลกรัม

ข้อ 9 สุขลักษณะ ( HYGIENE )ผลิตผลในมาตรฐานนี้ให้ดำเนินการไปตามหลักการทั่วไปของการปฏิบัติที่ถูกต้องทางการเกษตร ( Good Agricultural Practice : GPA )

ข้อ 10 เกณฑ์การวิเคราะห์และชักตัวอย่าง ( ANALYSIS AND SAMPLING PROCEDURES )

             10.1 เกณฑ์การวิเคราะห์
ซัลเฟอร์ไดออกไซด์ใช้วิธีวิเคราะห์ตาม AOAC 990.28,16 Edition, 1995AZINPHOS-METHYL และ DICOFOL ใช้วิธี Modified ของ Luke และคณะ
10.2 เกณฑ์การชักตัวอย่าง
ซัลเฟอร์ไดออกไซด์ AZINPHOS-METHYL และ DICOFOL ชักตัวอย่างโดยใช้วิธีการสุ่ม ( random sampling )
การปลูกและการดูแลรักษา การแปรูปลำไย พฤษกศาสตร์และนิเวศน์วิทยา การใช้สารโปรแตสเซียมในการเร่งดอก การผลิตทางการเกษตรที่ถูกต้องและเหมาะสม การตลาดลำไย ราคาและต้นทุนการผลิตลำไย กลยุทธ์การพัฒนาลำไย ประโยชน์ของลำไย สถานการณ์ผลิตลำไยจังหวัดเชียงใหม่ เอกสารอ้างอิง พันธุ์ลำไย ประวัติและถิ่นกำเนินของลำไย การกำหนดเขตเกษตรเศรษฐกิจสำหรับลำไย