• ข้อมูลทั่วไป
  • สังกะสี จัดเป็นเกลือแร่ส่วนน้อยที่มีความจำเป็นต่อร่ากาย ในบรรดาเกลือแร่ส่วนน้อยด้วยกัน สังกะสีจะพบในร่างกายมากเป็นอันดับสองรองจากเหล็ก บางครั้งเราจะรู้จักสังกะสีในชื่อ เกลือแร่บำบัด หรือ HEALING MINERAL เพราะเหตุว่ามีคุณลักษณะในการรักษาได้หลายอย่าง
  • สังกะสีจะเสื่อมสลายได้ หากการปรุงอาหารที่ต้องผ่านกรรมวิธีมาก และสลับซับซ้อน
• ประโยชน์ต่อร่างกาย
  • มีความสำคัญต่อการดูดซึม และการปฏิบัติหน้าที่ของวิตามินโดยเฉพาะวิตามินบีรวม
  • เป็นส่วนประกอบของน้ำย่อย ไม่น้อยกว่า 25 ชนิด ซึ่งช่วยในการย่อยและการเผาผลาญ โดยเฉพาะการย่อยคาร์โบไฮเดรต และการเผาผลาญฟอสฟอรัส
  • สังกะสีช่วยในการสังเคราะห์ RNA และ DNA ซึ่งเป็นตัวควบคุมการสร้างเซลล์ การทำงานของเซลล์ต่างๆ ในร่างกาย และเป็นตัวนำถ่ายทอดพันธุกรรม
  • ชะลอความแก่ หรือยืดอายุความเป็นหนุ่มสาวให้ยาวขึ้นได้ โดยสังกะสีจะช่วยชะลอความแก่ตายของเซลล์ตามธรรมชาติให้ช้าลง ถ้าเซลล์สมองถูกทำลายความคิด และความจำ ความคล่องแคล่วจะลดลง
  • ช่วยในการปฏิบัติงานของอินซูลิน ถึงแม้ว่าสังกะสีไม่เป็นส่วนประกอบของอินซูลิน แต่อินซูลินจะทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพต้องอาศัยสังกะสี
  • จำเป็นสำหรับการหายใจของเนื้อเยื่อคือ ช่วยขจัดคาร์บอนไดออกไซด์ออกจากเลือดทางปอด
  • เป็นตัวสำคัญในการเจริญเติบโตของร่างกายและระบบสืบพันธุ์ ช่วยต่อมลูกหมากทำหน้าที่ได้ถูกต้อง ป้องกันมิให้เป็นหมัน ผู้ชายที่ขาดเกลือแร่สังกะสีเชื้อตัวอสุจิจะลดจำนวนลง และอวัยวะเพศอาจไม่แข็งตัวหากขาดสังกะสีเป็นจำนวนมาก
  • ช่วยรักษาแผล โดยเฉพาะแผลไฟไหม้น้ำร้อนลวก ให้หายเร็ว สังกะสีมีความจำเป็นสำหรับสุขภาพของผิวหนัง
  • ป้องกันสิว และผิวมัน คนที่เป็นสิว และผิวมันจะพบว่าความเข้มข้นของสังกะสีในเลือดต่ำกว่าปกติ
  • สังกะสีมีความสำคัญต่อ ระบบทางเดินอาหารและระบบประสาทส่วนกลางให้ปฏิบัติหน้าที่อย่างมีประสิทธิภาพ ความผิดปกติทางอารมณ์เป็นผลจากการขาดสังกะสี
  • ช่วยให้ระบบภูมิต้านทานโรคแข็งแรง โดยการไปช่วยการปฏิบัติงานของเม็ดเลือดขาว หรือที่เรียกว่า ลิมโฟไซท์ ( LYMPHOCYTE ) ซึ่งเป็นเซลล์ที่ต่อต้านเชื้อโรคที่บุกรุกเข้าไปในร่างกาย ดังนั้นในขณะที่มีการเจ็บป่วย ร่างกายจึงต้องการสังกะสีมากเป็นพิเศษ
  • ช่วยลดการสะสมของคอเลสเตอรอล
  • คนที่เป็นต้อกระจก ในดวงตาหรือในร่างกายจะมีสังกะสีต่ำ ซึ่งธรรมดาแล้วในดวงตาจะมีสังกะสีสูง ดังนั้น สังกะสีมีความสำคัญที่จะช่วยในการมองเห็นได้ชัด ในรายที่ไม่สามารถมองเห็นได้ในที่มืด การับประทานวิตามินเอ อย่างเดียวไม่เป็นการเพียงพอ จำเป็นต้องมีสังกะสีช่วยด้วย ขนย้ายวิตามินเอจากแหล่งอื่นในร่างกาย เอาออกมาใช้งานเสริมด้วย
• แหล่งที่พบ
  • ได้แก่อาหารที่มีโปรตีนสูงเช่น เนื้อวัว เนื้อหมู เนื้อไก่ ตับ นม เนยแข็ง อาหารทะเล ปู กุ้ง หอยนางรม โดยเฉพาะหอยนางรมให้สังกะสีสูงที่สุดประมาณ 745 มิลลิกรัมต่อหอย 1 กิโลกรัม นอกจากนี้ยังได้จากอาหารที่ทำจากบริวเวอร์ยีสต์อีกด้วย
  • พวกพืชผักได้แก่ ข้าวกล้อง รำข้าวสาลี เมล็ดทานตะวัน เมล็ดฟักทอง ถั่วลิสง ถั่วเขียว วุ้นเส้นไม่ฟอกขาว งา เมล็ดอัลมอนด์ ผักใบเขียว ผักขม หัวหอม มันฝรั่ง มะเขือเทศ ผลไม้ได้แก่ มะม่วง แอปเปิล สับปะรด เป็นต้น
• ปริมาณที่แนะนำ
  • ความต้องการสังกะสีต่อวัน
    

    เด็ก	3 - 5 เดือน	3 มิลลิกรัม
    	6 - 11 เดือน	5 มิลลิกรัม
    	1 - 9 ปี	10 มิลลิกรัม
    อายุ	10 ปีขึ้นไป	15 มิลลิกรัม
    หญิงตั้งครรภ์		20 มิลลิกรัม
    หญิงให้นมบุตร		25 มิลลิกรัม

• ผลของการขาด
  • เสื่อมสมรรถภาพทางเพศ
  • ลิ้นจะขาดการรู้รสอาหาร อร่อย หวาน เปรี้ยว มัน เค็ม เป็นต้น
  • ต่อมลูกหมากโต
  • มีจุดขาวๆที่เล็บ เซื่องซึม เหนื่อยง่าย
  • ผมร่วง มีขี้รังแคมาก
  • โลหิตจาง การไหลเวียนของเลือดไม่ดี หลอดเลือดแข็ง
  • กระดูกพรุน เด็กมีร่างกายเตี้ย แคระ
• ผลของการได้รับมากไป
  • ถ้าบริโภคสังกะสีซัตเฟต ( ZINC SLUFATE ) ประมาณ 2 กรัมหรือมากกว่า ทำให้เกิดพิษอย่างเฉียบพลัน มีอาการผิดปกติในระบบทางเดินอาหาร อาเจียน ถ้าได้รับวันละ 18.5 - 25 มิลลิกรัม ทำให้ระดับทองแดงในเลือดต่ำ ( HYPOCUPREMIA) เม็ดเลือดแดงมีขนาดเล็กกว่าปกติ ( MICROCYTOSIS ) และเม็ดเลือดขาวชนิด NEUTROPHIL น้อยกว่าปกติ ( NEUTROPENIA )
• ข้อมูลอื่นๆ
  • การดูดซึม
    • จะถูกดูดซึมในลำไส้เล็กตอนต้น การขับถ่ายส่วนใหญ่จะทางอุจจาระ มีส่วนน้อยทางปัสสาวะ อวัยวะที่เก็บสังกะสีที่มากที่สุดคือ ตับ ตับอ่อน ไต กระดูกและเนื้อเยื่อที่ไม่ได้อยู่ภายใต้บังคับของจิตใจ นอกจากนั้นอาจเก็บไว้ในตา ต่อมลูกหมากและตัวอสุจิ ผิวหนัง ผม เล็บมือและเล็บเท้า
    • การบริโภคแคลเซียม ฟอสฟอรัส วิตามินดี สารไฟเตต และใยอาหาร จะขัดขวางการดูดซึมสังกะสีดังนั้นการบริโภคเหล่านี้สูง ควรจะบริโภคสังกะสีในปริมาณสูง
  • สารหรืออาหารเสริมฤทธิ์
    • วิตามิน เอ
    • วิตามิน บี6
    • วิตามิน อี
    • แคลเซียม (ถ้ามากเกินไปจะทำให้การดูดซึมไม่เต็มที่ )
    • ทองแดง
    • ฟอสฟอรัส ตับ และยีสต์
  • สารหรืออาหารต้านฤทธิ์
    • สุรา บุหรี่
    • ยาพวกคอร์ติโคสเตอรอยด์ – ยาปฏิชีวนะครอบจักรวาล
    • ยาขับปัสสาวะ ( DIURETICS )
    • ยาคุมกำเนิด
    • แคลเซียมในปริมาณมาก จะสกัดกั้นการดูดซึมของสังกะสี
  • การประเมิน
    • วัดปริมาณสังกะสีในซีรัม ซึ่งจะมีประโยชน์ในการประเมินภาวะโภชนาการของสังกะสีของแต่ละบุคคลหรืออาจใช้เป็นข้อมูลในการวินิจฉัยโรคที่เกี่ยวข้องกับการขาดสังกะสี อาจมีประโยชน์ในการทำนายภาวะโลหิตจางในระดับต่างๆ วิธีการที่ใช้วิเคราะห์ปริมาณสังกะสีในซีรัมโดยใช้ atomic absorption spectrophotometry
      สังกะสีในพลาสมาไม่ได้สะท้อนถึงการลดลงของสังกะสีในอาหารที่บริโภค หรือการเปลี่ยนแปลงปริมาณของสังกะสีในร่างกายทั้งนี้เพราะสังกะสีในพลาสมาจะมีการเปลี่ยนแปลงก็ต่อเมื่อร่างกายไม่สามารถรักษาสมดุลของสังกะสีโดยการลดการขับถ่าย หรือลดการเจริญเติบโตได้แล้ว ระดับสังกะสีในพลาสมาจะลดลงเมื่อระดับสังกะสีในอาหารลดต่ำลงมาก จนร่างกายไม่สามารถรักษาสมดุลโดยการใช้สังกะสีจากแหล่งแลกเปลี่ยนกลาง ( exchangable pool ) ระดับสังกะสีในพลาสมาจึงเป็นดัชนีบ่งชี้ที่สามารถบอกถึงปริมาณของสังกะสีที่มีในแหล่งแลกเปลี่ยนกลาง เมื่อระดับในพลาสมาลดลง จะมีการสูญเสียสังกะสีจากกระดูกและตับ เป็นการเพิ่มปัจจัยเสี่ยงที่จะทำให้เกิด อาการทางคลินิกที่เกิดจากการขาดสังกะสี
    • วัดปริมาณโปรตีน metallothlonein เพื่อที่จะประเมินการกระจายของสังกะสีในเนื้อเยื่อ metallothionein เป็นโปรตีนที่มี cysteine เป็นส่วนประกอบอยู่มาก พบได้ทั่วๆไปในตับ ตับอ่อน ไต และผนังลำไส้ ในภาวะปกติ metallothionein จะรวมอยู่กับสังกะสี หรือทองแดง ความเข้มข้นของ metallothionein จะเป็นสัดส่วนโดยตรงกับปริมาณสังกะสี ในภาวะที่ขาดสังกะสี โปรตีนชนิดนี้จะลดปริมาณลงจนตรวจสอบไม่ได้ เมื่อได้รับสังกะสีจะมีการสังเคราะห์ขึ้นใหม่
      ปริมาณ metallothionein สามารถวัดได้ในพลาสมา และเม็ดเลือดแดง โดยใช้วิธี radioimmuno assay metallothionein ทั้งในพลาสมาและเม็ดเลือดแดงมีความไวต่อการเปลี่ยนแปลงระดับสังกะสีในอาหารที่บริโภค พลาสมา metallothionein จะสะท้อนให้เห็นถึงการเปลี่ยนแปลงความเข้มข้นของ metallothionein จากตับ ซึ่งจะเพิ่มปริมาณขึ้นในภาวะที่มีความเครียด มีการอักเสบ หรือมีการเปลี่ยนแปลงระดับฮอร์โมน
    • การวัดปริมาณสังกะสี และ metallothionein ในพลาสมา จะใช้ประกอบการแปลผลปริมาณสังกะสีในพลาสมาได้ดีขึ้น เมื่อระดับสังกะสีและ metallothionein ในพลาสมาต่ำจะบอกได้ว่ามีการลดลงของสังกะสีในแหล่งแลกเปลี่ยนกลาง ซึ่งเนื่องมาจากสังกะสีที่บริโภคในอาหารมีน้อย เมื่อระดับสังกะสีในพลาสมาต่ำ แต่ metallothionein มีค่าสูง จะบอกได้ว่ายังคงมีการกระจายสังกะสีไปยังเนื้อเยื่อต่างๆ เป็นการตอบสนองต่อ confounding condition
    • โดยสรุปแล้วปริมาณสังกะสีในพลาสมาไม่ได้เป็นดัชนีบ่งชี้ของการเปลี่ยนแปลงปริมาณสังกะสีในอาหาร เช่นปริมาณ metallothionein ในเม็ดเลือดแดงใช้เป็นดัชนีบ่งชี้ของการเปลี่ยนแปลงปริมาณสังกะสีในอาหารได้ ทั้งนี้เพราะ metallothionein ในเม็ดเลือดแดงไม่เปลี่ยนแปลงในภาวะเครียด ในภาวะที่มีการติดเชื้อ หรือมีการเปลี่ยนแปลงระดับฮอร์โมนเหมือนระดับ metallothionein ในพลาสมา